ارزیابی کلامی موارد عملکرد به ظاهر ضد اخلاقی و خشونت‌‌آمیز حضرت موسی (ع) در قرآن

کاوس روحی برندق؛ صالح حسن زاده

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 7-41

https://doi.org/10.22054/jcst.2019.38519.1002

چکیده
  ظهور ابتدایی پاره­ای از آیات قرآن در موارد متعدّد نشانگر آن است که حضرت موسی (ع) در دو مورد: 1) کشتن فرد قبطی؛ و 2) برخورد به ظاهر تحقیر­آمیز با پیامبر الهی، برادر خود هارون (ع) به خشونت­آمیزترین عمل ممکن دست زده­است. این پژوهش که در روش گردآوری مطالب، کتابخانه­ای است و در نحوۀ استناد داده­ها، از شیوۀ اسنادی پیروی می‌کند و در ...  بیشتر

ارتباط خداوند و انسان از نگاه ابن‌سینا و غزالی

آفاق کریمی؛ مرتضی فتحی زاده؛ شاکر لوایی

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 43-70

https://doi.org/10.22054/jcst.2019.45977.1022

چکیده
  چگونگی رابطۀ میان انسان و خداوند یکی از دغدغه‌های مهم فلسفی، کلامی و عرفانی در جهان اسلام بوده­است. فیلسوفان، متکلمان و عرفای مسلمان با توجه به رهنمودهای قرآن در این زمینه و نیز رویکردهای عقلانی خویش و تأثیرپذیری‌شان از برخی از اندیشه‌های فلسفه‌یونانی، کوشیده‌اند تا هریک به‌گونه‌ای متمایز و درعین‌حال بدون تعارض این رابطه ...  بیشتر

پژوهشی در اندیشه‌های عالمان دینی در تبیین آیة ﴿لایُسئَلُ عَمّا یَفعَلُ وَ هُم یُسئَلُونَ﴾

امیر شیرزاد

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 71-95

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.47694.1028

چکیده
  آیۀ شریفۀ ﴿لایُسئَلُ عَمّا یَفعَلُ وَ هُم یُسئَلُونَ﴾ (انبیا /23) از جمله آیات قرآن است که محل بحث و نظر عالمان دینی قرار گرفته­است. مهم­ترین سؤال در مواجهه با این آیة شریفه سؤال از چرایی و دلیلِ مورد سؤال واقع‌نشدن خدای تعالی است. ملاحظۀ آراء عمده در تبیین این آیة شریفه، حکایت از مبانی گوناگون کلامی، حکمی و عرفانی در پاسخ از پرسش ...  بیشتر

ظهور سلفی‌گری شیعی در ایران و تقابل اعتقادی آنان با شیعیان امامی

سید مصطفی حسینی

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 97-124

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.46672.1025

چکیده
  بعد از مطرح‌شدن بحث اصلاح­گری در دین، یک ‌دسته از جریان‌هایی که در جهان اسلام شکل گرفت، جریان سلفی‌گری بود. در ایران نیز برخی از نویسندگان و متفکران شیعه، تحت تأثیر سلفیان قرار گرفتند و با انعکاس اعتقاداتی مشابه باورهای سلفی­گری، رفته رفته شاگردان و طرفدارانی پیدا کردند و جریان سلفی­گری شیعه را در ایران شکل دادند. به غیر از ...  بیشتر

حـــدوث عـــالم مــــــاده از دیدگاه متکلم و فیلسوف

مریم خوشنویسان؛ سیدصدرالدین طاهری موسوی؛ بابک عباسی

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 125-149

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.49394.1030

چکیده
  مقالۀ حاضر به منظور ارائۀ گزارشی تطبیقی پیرامون حدوث عالم ماده، براساس آرای چهار فرقه کلامی اسلامی، معتزله، اشاعره، ماتریدیه و شیعه، به ضمیمه آرای ابن سینا، از فلاسفۀ اسلامی و مؤسس مکتب مشاء، گرد آمده­است. ابتدا مقدماتی پیرامون معنی حدوث و نقطۀ مقابل آن، یعنی قِدم و معنی عالَم و پرسش­های اصلی بیان شده، سپس پیشینۀ مسئله گزارش گردیده، ...  بیشتر

بررسی تطبیقی معنا، حجیت و رابطۀ عقل و نقل از دیدگاه سیّد مرتضی و علّامه طباطبائی (ره)

سیدباقر حسینی کریمی

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 151-176

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.52052.1033

چکیده
  مسئلۀ تحقیق؛ رویکرد جریان­های کلامی ­و فلسفی جهان اسلام در بهره­گیری از عقل ­و رابطۀ میان­ آن ­و نقل، متفاوت بوده است. با توجه به اهمیت نظرات سیّد مرتضی و علّامه طباطبائی در خصوص­معنا، حجیت و رابطۀ عقل و نقل، سعی نمودیم به صورت تطبیقی این مسئله را از دیدگاه این دو بزرگوار بررسی نماییم. روش تحقیق؛ پژوهش حاضر با شیوه توصیفی ...  بیشتر

مطالعه تطبیقی احادیث باب بداء در اصول کافی با قرآن کریم

زهره اخوان مقدم؛ فرشته طاهری

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 177-204

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.47663.1027

چکیده
  یکی از عالی‌ترین مفاهیم قرآنی که از سوی معصومان نیز مورد تأیید قرار گرفته، مسئلۀ «بداء» است. اگرچه «بداء» به معنای امکان تغییر مقدرات غیر حتمی خداوند بر اساس افعال اختیاری انسان و پاره‌ای حوادث و وقایع و شرایط ویژه، در میان عموم علمای متأخر شیعه پذیرفته شده؛ امّا این مسئله در میان عالمان متقدم، از نظر مفهوم و ماهیّت آن، ...  بیشتر

ضرورت امامت در آراءخواجه نصیرالدین طوسی

محمد شعبان پورشش پلی

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 205-228

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.50371.1032

چکیده
  خواجه نصیرالدین طوسی به‌عنوان یکی از متکلمان مشهور شیعه در قرن هفتم با نوشتن آثاری چون (تجرید الاعتقاد) که شیعه و سنی آن را شرح کرده­اند؛ توانسته بر اساس قواعد کلامی و فلسفی از آرای شیعه به‌ویژه در مسئلۀ امامت دفاع کند، وی بر متکلمان متأخر خود حتی در جهان تسنن نیز اثر گذاشت وآنان روش وی را الگو قرار داده و کتاب­های مهمی را نگاشتند. ...  بیشتر

جایگاه آیۀ مباهله در مطالعات کلامی فریقین

سید محمد تقی موسوی کراماتی

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 229-281

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.52472.1034

چکیده
  آیۀ مباهله، جزء نمایان­ترین آیاتی است که از دیرباز در متن گفتگوهای کلامی فریقین رایج بوده­است. متکلمان امامی بر آن بوده­اند که در پرتو دلالت معنایی آیۀ مباهله، پشتوانه‌ای قرآنی برای بنیان­های مرامی شیعه فراهم سازند. امامت، افضلیت امام و عصمت، از درخشان­ترین دریافت­هایی است که در پژوهش­های کلامی شیعه از آن یاد شده­است ...  بیشتر

تحلیل مواجهه انتقادی آیت‌الله سبحانی با روش تأویل معتزله

ابوذر رجبی

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 255-281

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.53572.1037

چکیده
  از روش‌های مطرح در فهم قرآن، روش تأویل است. اگرچه هم در رهیافت سمانتیکی و هم در رهیافت هرمنوتیکی از این روش استفاده می‌شود، ‌اما تفاوت‌های جدی میان این دو وجود دارد. متفکران و مفسران اسلامی که از رهیافت سمانتکی تبعیت می‌کنند، خود مواجهه یکسانی با روش تأویل ندارند. عده‌ای به نفی کلی آن و دسته‌ای به پذیرش حداکثری این روش نظر دارند. ...  بیشتر

بررسی تطبیقی دیدگاه‌های رشید‌رضا در المنار و علّامه طباطبائی در المیزان پیرامون مسئلۀ شفاعت

علیرضا شاه فضل قمصری

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 283-304

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.46772.1026

چکیده
  هدف این مقاله بررسی تطبیقی دیدگاه­های رشیدرضا در تفسیر المنار و علّامه طباطبائی در المیزان پیرامون مسئله شفاعت در قرآن کریم می باشد. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی تطبیقی دیدگاه­های این دو اندیشمند پرداخته­ا­ست. پیامد­های به دست آمده عبارتند از اینکه رشیدرضا ضمن بررسی آیات مربوط به شفاعت معتقد است آیات قرآن دلالتی ...  بیشتر

بررسی مفهوم «نبی» و «رسول» در المیزان و مفاتیح‌الغیب فخر رازی

حمید ملک مکان؛ فاطمه خان صنمی؛ شعبانعلی خان صنمی

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، صفحه 305-344

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.53594.1038

چکیده
  توجه به معنای ­لغوی واژه رسول و نبی در قرآن، و اینکه چه­ موقع رسول خطاب شده­اند؛ چه ­موقع نبی، نکتۀ مهمی است که کمتر مورد توجه قرآن­پژوهان قرار­گرفته­است. عده­ای آن­دو را هم­معنا و گروهی حکم به تباین معنایی ­واژه رسول و نبی کرده­اند. پژوهش حاضر دیدگاه فخر رازی و علّامه طباطبائی را با استفاده از ابزار کتابخانه­ای ...  بیشتر