نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• علیرضا شاه فضل قمصری

استادیار گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران

چکیده

هدف این مقاله بررسی تطبیقی دیدگاه­های رشیدرضا در تفسیر المنار و علّامه طباطبائی در المیزان پیرامون مسئله شفاعت در قرآن کریم می باشد. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی تطبیقی دیدگاه­های این دو اندیشمند پرداخته­ا­ست. پیامد­های به دست آمده عبارتند از اینکه رشیدرضا ضمن بررسی آیات مربوط به شفاعت معتقد است آیات قرآن دلالتی بر وجود شفاعت در قیامت ندارد و تنها نجات‌دهندۀ بشر، اعمال نیک او می‌باشد. به باور رشیدرضا بین آیات شفاعت هیچ­گونه ناسازگاری وجود ندارد. ایشان با بیان استدلال عقلی بر نفی شفاعت می­گوید: شفاعت نزد حاکمان دنیایی یا بر پایۀ جهل است یا بر پایۀ عدم عدالت و هر دو حالت در مورد خداوند منتفی است. علّامه طباطبائی معتقد است آیات قرآن برای تبیین مسئله شفاعت کفایت می­کند و با بررسی دقیق آیات قرآن می­توان دیدگاه قرآن در این زمینه را استخراج نمود. اینکه در برخی از آیات به کلی شفاعت مردود شده دلیلش این است که خداوند می­خواهد شفاعت استقلالی را نفی کند و آیاتی که دلالت بر وجود شفاعت با اذن الهی دارد وجود شفاعت را به‌صورت غیر استقلالی و با اراده خداوند اثبات می­کند. از نظر علّامه، شفاعت فرصتی برای رحمت­گری خداوند در قیامت است و با شفاعت، نه جهلی از خدا بر طرف می­شود و نه به خدا منفعتی می­رسد. شفاعت علاوه بر اثر اخروی اثر دنیایی نیز دارد تا مردم به سمت شفیعان سوق داده شوند. نتیجه اینکه آیات قرآن بر مسئلۀ شفاعت دلالت قطعی دارند و به صورت واضح بر اینکه شفاعت هم امکان عقلی دارد هم امکان وقوعی، تصریح می نمایند.

کلیدواژه‌ها

• رشیدرضا
• طباطبائی
• شفاعت

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Rashid Reza's Views in "Al-Manar" and Allameh Tabataba'i in Al-Mizan on the Issue of "Intercession"

نویسنده [English]

• Alireza Shah Fazl Ghamsari

Associate Professor of Islamic knowledge, Kashan University of Medical Sciences and Health Services, Kashan, Iran

چکیده [English]

The purpose of this article is a comparative study of Rashid Reza's views on the interpretation of Al-Manar and Allameh Tabataba'i in Al-Mizan on the issue of intercession in the Holy Qur’an. This article is a descriptive-analytical study of the views of these two thinkers. The consequences are that Rashid Reza, while examining the verses related to intercession, believes that the verses of the Qur'an do not indicate the existence of intercession on the Day of Resurrection and that the only savior of mankind is his good deeds. According to Rashid Reza, there is no inconsistency between the verses of intercession. Expressing a rational argument for the denial of intercession, he says: Intercession for the rulers of the world is either based on ignorance or based on injustice, and both cases about God are excluded. Allameh Tabataba'i believes that the verses of the Qur'an are sufficient to explain the issue of intercession and by carefully examining the verses of the Qur'an, one can derive the Qur'anic view in this regard. The reason why intercession is completely rejected in some verses is that God wants to deny independent intercession, and the verses that indicate the existence of intercession with God's permission prove the existence of intercession non-independently and by God's will. According to Allameh, intercession is an opportunity for God's mercy on the Day of Resurrection, and with intercession, neither ignorance of God will be removed nor will God benefit. In addition to the afterlife effect, intercession also has a worldly effect so that people are directed towards the intercessors. The conclusion is that the verses of the Qur'an have a definite implication on the issue of intercession and clearly state that intercession is both intellectually and incidentally possible

کلیدواژه‌ها [English]

• Rashid Reza
• Allameh Tabataba'I
• Intercession