نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه معارف دانشگاه علوم پزشکی کاشان، کاشان، ایران
چکیده
هدف این مقاله بررسی تطبیقی دیدگاههای رشیدرضا در تفسیر المنار و علّامه طباطبائی در المیزان پیرامون مسئله شفاعت در قرآن کریم می باشد. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به بررسی تطبیقی دیدگاههای این دو اندیشمند پرداختهاست. پیامدهای به دست آمده عبارتند از اینکه رشیدرضا ضمن بررسی آیات مربوط به شفاعت معتقد است آیات قرآن دلالتی بر وجود شفاعت در قیامت ندارد و تنها نجات‌دهندۀ بشر، اعمال نیک او می‌باشد. به باور رشیدرضا بین آیات شفاعت هیچگونه ناسازگاری وجود ندارد. ایشان با بیان استدلال عقلی بر نفی شفاعت میگوید: شفاعت نزد حاکمان دنیایی یا بر پایۀ جهل است یا بر پایۀ عدم عدالت و هر دو حالت در مورد خداوند منتفی است. علّامه طباطبائی معتقد است آیات قرآن برای تبیین مسئله شفاعت کفایت میکند و با بررسی دقیق آیات قرآن میتوان دیدگاه قرآن در این زمینه را استخراج نمود. اینکه در برخی از آیات به کلی شفاعت مردود شده دلیلش این است که خداوند میخواهد شفاعت استقلالی را نفی کند و آیاتی که دلالت بر وجود شفاعت با اذن الهی دارد وجود شفاعت را به‌صورت غیر استقلالی و با اراده خداوند اثبات میکند. از نظر علّامه، شفاعت فرصتی برای رحمتگری خداوند در قیامت است و با شفاعت، نه جهلی از خدا بر طرف میشود و نه به خدا منفعتی میرسد. شفاعت علاوه بر اثر اخروی اثر دنیایی نیز دارد تا مردم به سمت شفیعان سوق داده شوند. نتیجه اینکه آیات قرآن بر مسئلۀ شفاعت دلالت قطعی دارند و به صورت واضح بر اینکه شفاعت هم امکان عقلی دارد هم امکان وقوعی، تصریح می نمایند.
کلیدواژه‌ها
)