بررسی جایگاه و نقش ملاصدرا و برخی از شاگردانش در فلسفی شدن کلام شیعه

فاطمه طاهری زاده

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 7-27

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.74725.1126

چکیده
  اوضاع ایران در اواخر قرن هشتم هجری با حوادثی همراه شد که سبب تأثیرگذاری در مسائل فرهنگی و فکری آن دوران شد. با تأسیس دولت صفوی، تشیع به عنوان مذهب رسمی اعلام و وارد جریان‌های اجتماعی شد و عالمان و اندیشمندان شیعه نیز از حالت انفعالی خارج شدند. با وارد شدن تفکر عقلانی به این جریان‌ها، آرای جدید در میان حکما و متکلمان به وجود آمد، در ...  بیشتر

بازنگاهی به تفویض معتزله از منظر متکلمان امامیه و اشاعره

احمدرضا کفراشی

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 29-50

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.71050.1100

چکیده
  میزان تأثیر و دخالت انسان در افعال صادره از او، یکی از مباحث مهمی است که همواره در طول تاریخ کلام اسلامی مورد توجه اندیشمندان فرقه‌های مختلف کلامی اسلامی قرار گرفته‌است. بر این اساس، نظریه‌های جبر‌گرایی، نظریة کسب، تفویض و امرٌ بین‌الأمرین مطرح شده‌است. برخی که از علوم الهی ائمه(ع) برخوردار نبوده‌اند، به سبب دفاع از اختیار و آزادی ...  بیشتر

اثبات امامت امیرالمؤمنین علی(ع) از طریق حدیث وصایت از منابع شیعه و اهل سنت و پاسخ به شبهات

سعید بخشی؛ آرزو شکری

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 51-78

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.75831.1129

چکیده
  یکی از ادلّة نقلی متکلمان شیعی برای اثبات امامت حضرت علی(ع) و منصوص بودن آن، «حدیث وصایت» است. این حدیث نبوی با مضمون وصیت پیامبر(ص) به امام علی(ع) دربارة امامت و جانشینی بعد از پیامبر(ص) است. حدیث مذکور با طرق و متون مختلف در مصادر متعدد اهل سنت نقل گردیده‌است که متن مشهور آن، حدیثِ «لِکُلِّ نَبِیٍّ وَصِیٌّ وَ وَارِثٌ، وَ إِنَّ ...  بیشتر

برخوردار دانستن اهل‌سنت از محبت اهل‌بیت در دیدگاه عموم علمای شیعه، در نگاه نقادانه به کتاب موصلی

محمدجعفر میلان نورانی؛ مجید کیهانفر

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 79-105

https://doi.org/10.22054/jcst.2022.65702.1073

چکیده
  عبدالله موصلی نویسندة سلفی کتاب حتی لاننخدع، در یکی از قسمت‌های کتاب خود ادعا می‌کند شیعیان عموم اهل ‌سنت را ناصبی و دشمن اهل‌ بیت می‌دانند. وی مانند سایر بخش‌های کتابش، در اینجا نیز به برخی روایات و سخنان بزرگان شیعه در زمینة ناصبی شمردن اهل‌ سنت استناد می‌کند که به‌واقع، هیچ ‌یک از آن سخنان در اثبات ادعای موصلی تمام نیستند ...  بیشتر

ردّ اشکالات ابن‌تیمیه بر دلیل اول عقلی علامه ‌حلی بر اثبات امامت امام‌ علی(ع)

رضا بنی اسدی؛ فاطمه قوه ندوشن

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 107-126

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.74710.1125

چکیده
  ابن‌تیمیه به استدلال عقلی علامه ‌حلی بر امامت امام‌ علی(ع) که با استفاده از لزوم عصمت امام ارائه داده، نقدهایی وارد کرده‌است. وی ضمن اینکه به طور کلی، انتصاب الهی امام را پذیرا نیست، به دنبال آن، بحث عصمت امام را نیز رد کرده، قبول ندارد. در واقع، اشکالاتی که ابنتیمیه بر عدم لزوم عصمت در امام گرفته، به انکار اصل مسألة امامت به معنایی ...  بیشتر

قرآن و عهدین و مسألة تحقق پیشگویی‌ها

محمد صحاف کاشانی

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 127-147

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.72972.1117

چکیده
  در قرآن و عهدین (بایبل) دربردارندة صدها پیشگویی دربارة اتفاقات کوچک و بزرگ آینده هستند، ولی این مسأله در عهدین اهمیت بالاتری دارد. پیشگویی‌ها بخش گسترده‌ای از عهد عتیق و عهد جدید را تشکیل می‌دهند. در الهیات مسیحی، اصطلاح نبی ناظر به شخصی است که به پیشگویی وقایع آینده می‌پردازد و وقوع پیشگویی نیز نشانه‌ای بر صحت ادعای نبی است. با ...  بیشتر

علل و گونه‌های تأکید امام‌ رضا(ع) بر امامت جوادالائمه(ع)

زهره اخوان مقدم

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 149-185

https://doi.org/10.22054/jcst.2022.69044.1088

چکیده
  حیات امام جواد(ع) به‌سبب پدیده‌هایی، از دیگر امامان ممتاز است؛ زیرا در عصر پدر و جد بزرگوارش، عقایدی در بین شیعیان ایجاد شد که عده‌ای را از حق منحرف کرد و آنان را به باطل کشاند و موجب نپذیرفتن امامت ایشان گردید و شبهاتی را در این زمینه به‌وجود آورد. مقالة حاضر به شیوة توصیفی‌ـ تحلیلی، ضمن برشمردن شبهات واردشده در این امر، به رفتار ...  بیشتر

بررسی تطبیقی رویکرد تفسیری سلفیه با تأکید بر آیات رؤیت حق‌تعالی

فاطمه احمدی؛ زهره منصوری

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 187-214

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.75828.1128

چکیده
  سلفیه از فرقه‌های تازه‌ای است که خود را تابع سلف صالح می‌دانند و اهتمام بر احیای سنت و شیوة سلف صالح و تبعیت از پیامبراسلام(ص)، صحابه و تابعین دارند. جریان سلفیه به گمان خود تهذیب‌گرایی و اصلاح‌طلبی عقیدتی را در سرلوحة تفسیر و عقاید خود قرار داده‌است. زدودن پیرایه‌ها و تعقیدات عقل‌گرایانه از ساحت نصوص دینی را رسالت خود دانسته‌است ...  بیشتر

جریان علیت بین مذاهب چهارگانه اسلامی

سیدصدرالدین طاهری موسوی؛ مریم خوشنویسان

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 215-239

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.75937.1130

چکیده
  بحث این مقاله پیرامون علیت، به ویژه علیت فاعلی است و بنای نگارندگان بر این است که مطلب به طریق تطبیقی میان سران و برخی از بزرگان فرقه‌های کلامی اسلامی بررسی شود. در این مقاله، ابتدا تعریف علیت به صورت گزارشی بیان شد، سپس پیرامون اهمیت این بحث از جنبه‌های فلسفی وکلامی به‌کوتاهی توضیح داده شد و تفاوت دیدگاه فلسفی و کلامی دربارة علیت ...  بیشتر

واکاوی برتری امیرالمؤمنین(ع) بر اساس آیة مباهله با محوریت استدلال‌های اهل بیت(ع) بر اساس منابع شیعه و سنی

احسان ترکاشوند

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 241-263

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.73387.1120

چکیده
  آیة مباهله که دربارة اثبات حقانیت رسول خدا(ص) در برابر جایگاه حضرت عیسی(ع) نازل شده، یکی از نصوصی است که به واسطة آن بر افضلیت امیرالمؤمنین(ع) و به تبع، بر امامت و خلافت بلافصل آن حضرت در علم کلام استدلال می‌شد. اهل بیت(ع) در بحث افضلیت آن حضرت بر سایر صحابه، چه در بحث سوابق علی(ع)، چه در بحث اقربیت به رسول خدا(ص)، چه دربارة پاسخ به شبهاتی ...  بیشتر

بررسی تاریخچة استدلال به آیة ابتلای ابراهیم(ع) در منابع کلامی و امامتی کهن شیعی برای مسألة امامت

کاظم استادی

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1401، صفحه 265-292

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.74546.1123

چکیده
  برای استدلال و اثبات مسألة امامت و جانشینی پیامبر(ص)، به دلایل «کلامی، تاریخی و نیز آیات قرآن کریم» استشهاد می‌شود. در این میان، آیة 124 سورة بقره (که در میان شیعیانِ متأخر و معاصر، به آیة ابتلای ابراهیم(ع) یا آیة امامت مشهور است)، یکی از مهم‌ترین آیات پیرامون مسألة امامت قلمداد می‌شود. از سوی دیگر، برای پرداختن و نقد و بررسی دلالت ...  بیشتر