نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استاد گروه فلسفه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2 دکترای کلام و حکمت اسلامی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران
چکیده
بحث این مقاله پیرامون علیت، به ویژه علیت فاعلی است و بنای نگارندگان بر این است که مطلب به طریق تطبیقی میان سران و برخی از بزرگان فرقه‌های کلامی اسلامی بررسی شود. در این مقاله، ابتدا تعریف علیت به صورت گزارشی بیان شد، سپس پیرامون اهمیت این بحث از جنبه‌های فلسفی وکلامی به‌کوتاهی توضیح داده شد و تفاوت دیدگاه فلسفی و کلامی دربارة علیت بیان گردید و آنچه از این مقوله به متکلمان اسلامی ارتباط دارد، مشخص شد، تا مسیر بحث به‌خوبی روشن باشد. آنگاه با رعایت نسبی تقدم و تأخر فرقه‌های چهارگانه، نظریات معتزله، اشاعره، ماتریدیه و شیعه پیرامون علیت، با توجه به همان نقطه‌نظری که برای آنان مطرح بود، گزارش شد و در پایان، بعد از تلخیص مطالب در پنج فقره، نظر شیعه و از جهاتی، نظر معتزله پذیرفته شده‌است. لازم به تذکر است که تاریخ و شرح حال و دیدگاه‌های چهار فرقه و تحولات فکری آنان در طول قرون به‌تفصیل دراین مقاله نیامده‌است و تنها به مقداری که برای گزارش و تحقیق دربارة علیت منظور بوده، به معرفی فرقه‌ها پرداخته شده‌است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Flow of Causality between the Four Islamic Religions
نویسندگان [English]
- Seyed Sadreddin Taheri Moosavi 1
- maryam khoshnevisan 2
1 Emeritus Professor, Department of Philosophy, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
2 Ph.D. in Islamic Theology and Wisdom, Azad University, Faculty of Science and Research, Tehran, Iran
چکیده [English]
The discussion of this article is about causation, especially active causation, and the author's foundation is to examine the matter through a comparative method between the heads and some elders of Islamic theological sects. In this article, first the definition of causality was stated in the form of a report, then the importance of this discussion was briefly explained from the philosophical and theological aspects, and the difference between the philosophical and theological views on causality was stated, and what is related to this category to Islamic theologians was determined. so that the path of the discussion is well clear. Then, respecting the relative precedence and backwardness of the four sects, the Mu'tazila, Ash'arite, Materidiyyah and Shia theories about causality were reported, according to the same point of view that was relevant to them, and at the end, after summarizing the contents in five paragraphs, the Shia opinion and In some ways, the opinion of Mu'tazila is accepted. It should be noted that the history and biography and views of the four sects and their intellectual developments throughout the centuries have not been detailed in this article, and the sects have been introduced only to the extent that was meant for reporting and researching the causality.
کلیدواژه‌ها [English]
- Causality
- Four religions
- Ash'aereh
- Mu'tazilah
- Matridiyyah
- Shi'a
)