جواز تقدیم مفضول بر أفضل در امامت و خلافت، مطالعه تطبیقی در کلام ابن ابی الحدید و حافظ برهان الدین حلبی شافعی

سیدمحمدحسن مومنی

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 8-33

https://doi.org/10.22054/jcst.2022.70245.1091

چکیده
  مسأله خلافت و امامت بعد از نبوت از مهم‎ترین مسائل کلامی و تاریخی در جامعه اسلامی است. امامیه با تأکید بر معیار عصمت این مقام را در انحصار امامان معصوم علیهم­السلام می‎داند. عامه در تبعیت از سقیفه خلافت خلفای سقیفه و سایر خلفا را پذیرفته‎اند. پذیرش حاکمیت خلفای سقیفه با چالش عقلی تقدیم شخص مفضول بر شخص افضل، (امیرالمؤمنین علیه­السلام)، ...  بیشتر

نقد و بررسی تطبیقی صفات الهی از دیدگاه ماتریدیه و معتزله (با تأکید بر صفات خبری و مسئلۀ رؤیت)

سمیه خلیلی آشتیانی

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 35-60

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.71029.1098

چکیده
  یکی از مباحث مهم کلامی در میان فرق اسلامی از آغاز شکل‌گیری علم کلام تا به امروز که محل بحث و مناقشات بسیار بوده است، صفات الهی است؛ در این میان ماتریدیه در قرن چهارم هجری که به نظر می رسد با داعیۀ اتخاذ روشی میانه از معتزله و اشاعره توسط ابومنصور ماتریدی شکل می‌گیرد، در مباحث وجود شناختی صفات الهی برخلاف معتزله قائل به صفات زاید بر ...  بیشتر

بررسی تطبیقی دیدگاه ابن‌سینا و غزالی درباره صفات خداوند

فریده حکیمی؛ مهدی دهباشی

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.71873.1106

چکیده
  هدف اصلی این پژوهش، بررسی دیدگاه غزالی و ابن سینا درباره یکی از بحث برانگیزترین مسائل کلامی در حوزه فلسفه اسلامی یعنی صفات خداوند و نحوه تبیین این دو اندیشمند از صفات الهی می باشد. با توجه به این که ابن سینا ادراک کنه ذات خداوند را محال می داند، لذا شناخت او را تنها از طریق شناخت صفات الهی ممکن می داند.چون ابن سینا، صفات خداوند را عین ...  بیشتر

عصمت انبیاء از منظر کلام اسلامی با بررسی تطبیقی بین دیدگاه متکلّمان مسلمان و آراء کلامی علّامه طباطبائی

یحیی صولتی

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 87-112

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.72050.1109

چکیده
  چکیدهعصمت، به عنوان یکی از مؤلّفه‌های مهمّ در باب نُبُوَّت به شمار می‌رود که بدون توجّه به آن، مبحث نبوّت، منتفی می-گردد. این مقوله، در دو بُعد زندگی وحیانی و حیات عادی انبیاء، مورد بررسی قرار می‌گیرد. در بُعد وحیانی، عصمت انبیاء، مورد اتّفاق نظر تمامی متکلّمان، فلاسفه و دیگر اندیشمندان قرار دارد؛ امّا در بُعد زندگی عادی، این ...  بیشتر

نقد آرای قفاری درباره باور شیخ کلینی به تحریف قرآن

اسماعیل اثباتی

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 113-138

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.71282.1102

چکیده
  ناصر بن علی قفاری از اساتید سلفی دانشگاه محمد بن سعود در کتاب «اصول مذهب الشیعه الامامیه، عرض و نقد» به نقد آرای شیعیان پرداخته است. فصل نخستین کتاب او دیدگاه شیعیان درباره قرآن را به بوته نقد کشیده است. مساله تحریف قرآن یکی از موضوعات مطرح در این بخش است.از نظر او شیعیان از دیرباز باور به تحریف قرآن داشته اند. او با استفاده از برخی ...  بیشتر

بررسی سیر تحول غیبت پژوهی امامیه با تاکید بر روش کلامی شیخ طوسی

مصطفی امیری؛ حیدر علی رستمی

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 139-172

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.71890.1107

چکیده
  ابوجعفر محمد بن حسن طوسی، ملقب به «شیخ الطائفه»، فقیه، محدّث، مفسّر و متکلم نامدار شیعه در قرن پنجم قمری، به عنوان نماینده مکتب بغداد با تاسیس حوزه نجف، مولف آثار گرانبهای شیعه در حوزه های مختلف دینی میباشد؛ در کلام و حدیث، کتاب «الغیبه» او -که موضوع این نوشتار است، در شمار مهمترین منابع مهدوی شیعه قرار دارد. الغیبۀ شیخ ...  بیشتر

تشیع ومختصات فرهنگ شیعی ازدیدگاه علامه طباطبایی: روش تفسیری اهل بیت(ع)«تفسیرقرآن به قرآن

محمدرضا ابراهیم نژاد

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 173-202

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.71921.1108

چکیده
  یکی از اموری که مورد اهتمام علامه طباطبایی قرارداشت پاسداری ازمذهب وفرهنگ شیعی بود. علامه به این نتیجه رسیده بود که شناخت غرب از مذهب شیعه شناختی ناقص ومنفی است وبه هدف جبران واصلاح این نقیصه بزرگ ، مجاهدت علمی گسترده ای را آغازنمود. از جمله شاخصه های مهم شیعی که علامه در اثبات وشناساندن آن سنگ تمام گذاشت، روش قرآن مداری و یا «تفسیرقرآن ...  بیشتر

بررسی تطبیقی معنویت دینی و معنویت عقلانی؛ با تأکید بر نظریه عقلانیت و معنویت آقای ملکیان

سیدسجاد جعفری؛ مهدی نعمتی

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 203-228

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.70294.1093

چکیده
  یکی از مباحث مهم در رابطه با دین ارتباط آن با عقلانیت است که پیرامون آن دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده است؛ چنانکه امروزه گروهی از عقل‌گرایی محض به عنوان معیار مستقل تشخیص حق و باطل سخن به میان می‌آورند، به همین جهت پژوهش حاضر با بررسی تطبیقی معنویت دینی و معنویت عقلانی به دنبال پاسخ به این سوال است که نظریه عقلانیت تا چه اندازه می‌تواند ...  بیشتر

بررسی دیدگاه کلامی جوادی آملی بر المیزان در سیاق آیات 30بقره و32 انفال

رقیه حامل؛ رقیه حامل

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 229-248

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.70253.1092

چکیده
  پژوهش حاضر عهده‌دار ارزیابی نقدعلامه جوادی در تفسیرتسنیم بر آراء تفسیری علامه طباطبایی در تفسیر المیزان است. این دو تفسیر ، در تراز تفاسیر گرانسگ شیعه است. اهمیت مقاله حاضر از جهت نمایاندن دیدگاه انتقادی تفسیر تسنیم نسبت به المیزان است، تا بعد کسب آگاهی لازم در این زمینه ، بتوان پاسخگوی شبهات پرسشگران بود. از نکات قابل توجه در تفسیر ...  بیشتر

بررسی چیستی و مناسبات اراده الهی از نگاه شیخ مفید(ره)

سعید سلیمی

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 249-270

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.72092.1111

چکیده
  یکی از صفاتی که در آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام در مورد خداوند متعال به کار رفته، صفت «اراده» می باشد. در مرید بودن خدای متعال بین متکلمان و حکیمان اختلافی نیست؛ اما در تفسیر اراده خدا اختلاف وجود دارد. شیخ مفید در آثار متعدد کلامی خود، اراده الهی را صفتی حقیقی، لنفسه و ذاتی برای خداوند متعال ندانسته، بلکه صفتی ...  بیشتر

بررسی تطبیقی «عصمت» و «بهشتِ» حضرت آدم و « کیفیت خلقت حوا » از منظر ملاصدرا، سبزواری و علامه طباطبایی

مهناز مظفری فر

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 271-294

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.72051.1110

چکیده
  چکیده: مسائل مربوط به داستان حضرت آدم در تاریخ اندیشۀ ادیان ابراهیمی (یهود، مسیحیت و اسلام) مورد تحلیل تفسیرهای گوناگون قرار گرفته است. در قرآن کریم ماجرای خوردن میوة ممنوعه و به دنبال آن اخراج آدم از بهشت و پیش از آن، آفرینش او و نیز رابطة او با فرشتگان و مانند اینها با عبارات موجز بیان گردیده است. از آن میان، مسألۀ «عصمت» و «بهشتِ» ...  بیشتر

اثرپذیری دانشمندان مسلمان اهل سنّت در حوزة کلام اسلامی از امام علی (علیه‌السّلام)

فهیمه مغفرت؛ عباسعلی فراهتی

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، صفحه 295-322

https://doi.org/10.22054/jcst.2022.68923.1087

چکیده
  اولین فردی که پس از قرآن کریم و رسول خدا(ص)، در ساحت علم کلام، سخن به میان آورده و مباحث کلامی را مطرح و بیان نموده و کلامش سرچشمة این علم گشته است، امیرالمؤمنین امام علی(علیه‌السلام) است. با بررسی دیدگاه های مختلف دانشمندان به ویژه دانشمندان اهل تسنّن و بررسی تاریخی شرایط زمانی خلفای سه گانه از اعترافات اهل سنّت و معتزله می توان به ...  بیشتر