نوع مقاله : علمی تخصصی

نویسندگان

• علی کربلایی پازوکی ¹
• زینت نوروزی ²

¹ دانشیار معارف اسلامی، دانشگاه علّامه طباطبایی، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی، مؤسسة آموزشی کوثر، ایران

چکیده

یکی از موضوعات مهم قرآنی مسئلة هدایت و ضلالت است؛ در این رابطه، قرآن در مواردی هدایت و ضلالت را به خدا نسبت می‌دهد و درآیاتی نیز بر اراده و اختیار انسان در هدایت و ضلالتش تأکید دارد. چه رابطه‌ای بین هدایت و ضلالت الهی و نقش افعال اختیاری و ارادةانسان از منظر قرآن وجود دارد؟ این تحقیق با روش توصیفی، تحلیلی و تطبیقی به بررسی آیات هدایت و ضلالت در قرآن از دیدگاه علّامه طباطبایی در تفسیر« المیزان» ، فخررازی در تفسیر مفاتیح‌الغیب و زمخشری در تفسیر کشاف  می‌پردازد. هدف این پژوهش، یافتن رابطه‌ای معنادار بین هدایت و ضلالت الهی است که از ظاهر  برخی ازآیات قرآن فهمیده می‌شود و نیز نقش اختیار و ارادة انسان در این موضوع که از بعضی آیات دیگر استنباط می‌شود.  علّامه طباطبایی هدایت ابتدایی و توفیقی را به ارادة الهی و ضلالت ابتدایی را به ارادة انسانی و ضلالت کیفری را نوعی مجازات الهی می‌داند؛ فخر رازی با پذیرش مسلک جبرگرایانه، خداوند را خالق همه‌چیز از جمله هدایت و ضلالت بیان کرده است و زمخشری، براساس مکتب اعتزال، استناد هدایت و ضلالت در آیات قرآن به خداوند را نوعی مجاز می‌داند و بر نقش اراده و اختیار انسان تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها

• هدایت
• ضلالت
• اختیار
• جبر
• طباطبایی
• فخر رازی
• زمخشری

عنوان مقاله [English]

Quranic Guidance and Deviation and its Relation to Human Authority from the Viewpoint of Allameh Tabataba'i, Fakhre Razi, Zamakhshari

نویسندگان [English]

• Ali Karbalaei Pazooki ¹
• Zinat . Noroozi ²

¹ Associate Professor at Allamah Tabataba'I University, Tehran, Iran

²

چکیده [English]

Quranic Guidance and Deviation and its Relation to Human Authority from the Viewpoint of Allameh Tabataba'i, FakhreRazi, Zamakhshari

کلیدواژه‌ها [English]

• Guidance
• Deviation
• Authority
• Compulsion
• Tabataba'i
• Fakhre Razi
• Zemakhshari