نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، تهران، ایران.
2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی، تهران، ایران
چکیده
مسئله: این پژوهش به بررسی و نقد دیدگاه‌های نواندیشانی همچون دهلوی، جابری و سروش درباره مسئله معراج پیامبر اکرم (ص) می‌پردازد و با استناد به تفاسیر قرآن و سایر دیدگاه‌های انتقادی، آن‌ها را ارزیابی می‌کند. هدف: دستیابی به درکی صحیح و جامع از نحوه وقوع معراج پیامبر اکرم (ص) است. روش: این پژوهش در مرحله گردآوری داده ها، به شیوه کتابخانه‌ای انجام شده و در مرحله طبقه بندی و استناد داده ها، از نوع اسنادی است که بر اساس متون پژوهشی، شامل کتاب‌ها، مقالات و دیگر منابع معتبر است و از نظر تجزیه و تحلیل، روش پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کیفی است که در آن دیدگاه‌های نواندیشان و مفسران با رویکردی تطبیقی و انتقادی مقایسه و با بهره‌گیری از استدلال‌های منطقی و شواهد متنی، نقد و بررسی می‌شود. یافته‌ها: تحلیل‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که نواندیشان، معراج را تجربه‌ای روحانی یا رؤیاگونه تلقی می‌کنند که در بستر خواب رخ داده است. در مقابل، مفسران قرآن، به‌ویژه علامه طباطبایی، با استناد به آیات قرآن، روایات و مبانی عقلی، معراج را رخدادی واقعی می‌دانند که در دو مرحله، یعنی در خواب و بیداری، به وقوع پیوسته و افزون بر بُعد روحانی، جنبه جسمانی نیز دارد. نتایج: پژوهش نشان می‌دهد که دیدگاه نواندیشان با دیدگاه مفسران، به‌ویژه نظر علامه طباطبایی، همخوانی ندارد. این دیدگاه از جنبه‌های مختلف مورد نقد قرار گرفته است، از جمله: عدم تطابق با ظاهر آیات قرآن و روایات متواتر، و همچنین ناسازگاری برخی استدلال‌های نواندیشان با مبانی عقلی و فلسفی.
عنوان مقاله [English]
Critique of the Views of Reformist Thinkers (Dehlavi, Jabri, and Soroush) on the Ascension of the Prophet (PBUH) From the Perspective of the Commentators of the Two Sects
نویسندگان [English]
- Kavous Roohi Brandagh 1
- Ismail Shabani Kamran 2
1 Associate Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran.
2 PhD Candidate, Department of Quranic and Hadith Studies, Tarbiat Modares University, Faculty of Humanities, Tehran, Iran.
چکیده [English]
Issue: This research examines and critiques the views of thinkers such as Dehlevi, Jabiri, and Soroush regarding the issue of the Miraj (Ascension) of the Prophet Muhammad (PBUH), evaluating them based on Quranic interpretations and other critical perspectives. Objective: The aim is to achieve a correct and comprehensive understanding of how the Miraj of the Prophet Muhammad (PBUH) occurred. Method: This research is conducted in the data collection phase using library methods and is documentary in the classification and citation of data based on research texts, including books, articles, and other credible sources. In terms of analysis, the method of the current research is qualitative content analysis in which the views of thinkers and interpreters are compared in a comparative and critical approach, utilizing logical arguments and textual evidence for critique and evaluation. Findings: The analyses indicate that the thinkers perceive the Miraj as a spiritual or dream-like experience that occurred in the context of sleep. In contrast, Quran interpreters, especially Allameh Tabatabai, consider the Miraj a real event that took place in two phases, namely in sleep and wakefulness, possessing not only a spiritual dimension but also a physical aspect. Results: The research shows that the views of the thinkers are not consistent with those of the interpreters, particularly the opinion of Allameh Tabatabai. This view has been critiqued from various aspects, including its incompatibility with the apparent meanings of the Quranic verses and the consistently reported traditions, as well as the inconsistency of some arguments made by the thinkers with rational and philosophical foundations.
)