نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران
چکیده
بررسی مفهوم ولایت در تصوف و عرفان اسلامی و شیعه، با تکیه بر آیات و روایات، مسأله اصلی این مقاله است. هدف این است تا وجوه اشتراک و تفاوتهای دیدگاههای عرفای اسلامی و شیعه را در مورد ولایت، با تمرکز بر نظرات ابن عربی و علمای برجسته شیعه مانند علامه طباطبائی، نشان دهد. این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده و از آیات، روایات و منابع معتبر از هر دو مکتب بهره گرفته است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که بنیاد تفکر شیعی و عرفان اصیل در امر ولایت بر آیات و روایات متکی است. با این حال، دیدگاه عرفا و شیعه از جهاتی با یکدیگر مشابه و از جهاتی متفاوت است. از دیدگاه هر دو مکتب، ولایت اصلی متعلق به خداوند است و ولایت انبیا، ائمه و اولیای الهی به عنوان تجلی این ولایت الهی در نظر گرفته میشود. نتیجه این مقاله نشان میدهد که آیات قرآنی نقش مهمی در شکلگیری مفهوم وحدت وجود در تصوف داشتهاند و به طور مشابه، تفکر شیعی نیز تأثیر زیادی بر برداشت متصوفه از ولایت دارد. در اندیشه شیعی، امامت یکی از مباحث پایهای است و اسلام حقیقی را تنها با وجود امام معصوم و ولی خدا میتوان تصور کرد
کلیدواژهها