نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری قرآن و حدیث پژوهشگاه حوزه و دانشگاه؛ دانشپژوه سطحچهار (دکتری) شیعه شناسی، تهران، ایران
2 استاد گروه علوم قرآن و حدیث، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران، ایران
چکیده
مسئلۀ طهارت اجداد رسول خدا (ص) از کفر و شرک و زنا، از مبانی مهم در دانش کلام است.در دیدگاه کلام امامیه طهارت ایشان جزو مسائل مورد اتفاق دانسته شده است ولی در کیفیت طهارت ایشان اختلاف نظر وجود دارد اما در میان سایر مذاهب اسلامی اتفاق رأی در این موضوع وجود ندارد.مقالۀحاضر،معناشناسی واژه «أب» را در آیهشریفه«وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ لِأبیهِ آزَرَ أَتَتَّخِذُ أَصْنَامًا آلِهَةً إِنِّی أَرَاکَ وَقَوْمَکَ فِی ضَلَالٍ مُبِینٍ» (الانعام/74) به بحث پرداخته و نسبتی که میان حضرت ابراهیم با آزر از نگاه تفسیری آلوسی،علامه طباطبایی و علامه فضل الله است را مورد ارزیابی قرار داده است و به تناسب طهارت انبیای الهی را به بحث میپردازد.آلوسی مدعی است جمع کثیری از اهل سنت، آزر را‌پدر ابراهیمعلیهالسلامنمیدانند،براساساین تفکر هیچ یک از اجداد پیامبر صلی الله علیه و آله و‌سلم کافر نبوده اند.این نظر آلوسی با اشکال مواجه است؛چرا که‌اغلب اندیشمندان اهل سنت و شذوذی از شیعه مانند علامه فضل الله مخالف این نظر هستند.در مقابل گروهی اندک از أهل سنت و عمده شیعیان از جمله علامه طباطبایی بر اساس مبانی‌توحیدی و اصل خداباوری برآنند که والدین و اجداد هیچ یک از پیامبران و از آن جمله پدر حضرت ابراهیم مشرک و بت پرست نبوده، بلکه همه آنان موحد و خداپرست بودند و نام پدر حضرت ابراهیم نیز «تارخ»بوده است.این پژوهش با استفاده از منابعکتابخانهایی و به شیوه تحلیل محتوا با هدف دستیابی به مفهوم‌واقعی واژه «أب»و کشف کیفیّت طهارت انبیاء الهی،از دیدگاه‌مفسران فریقین با تاکید بر نظرگاه سه مفسر شیعی و سنّی جمع آوری و تنظیم شده است.
کلیدواژه‌ها
)