نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی/دانشکده الهیات دانشگاه علامه طباطبائی/تهراه/ایران
2 دانشجوی رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی/دانشکده الهیات دانشگاه علامه طباطبائی/تهران/ایران/سطح 3 حوزه
چکیده
مسئله عذاب ابدی در جهنم، ازجمله مسائلی است که اختلاف‌نظرهای فراوانی میان فلاسفه و متکلمان شیعه و سنی در آن وجود دارد؛ اگرچه، ظاهر بعض آیات قرآن صراحت در عذاب ابدی دارد اما برخی همچون ابن عربی، خلود در عذاب را محال و غیرممکن می‌دانند، برخی از اندیشمندان مانند ملاصدرا قائل به امکان هستند ولی در وقوع تردید می‌کنند و عده‌ای نیز همچون علامه طباطبایی عذاب ابدی را هم در امکان و هم در وقوع پذیرفته‌اند. منشأ اصلی اختلاف‌نظرها که موجب تفاوت‌های چشمگیری حتی در تبیین بعضی از اسماء و صفات خداوند می‌شود؛ منافات عذاب ابدی با رحمت الهی است. بدین بیان که رحمت واسعه خداوند همه موجودات عالم را در بر می‌گیرد و مانع می‌شود. عده‌ای برای همیشه در جهنم بمانند و عذاب شوند؛ حال چگونه می‌توان گفت عذاب ابدی رابطه مستقیم با رحمت واسعه خداوند دارد لذا این تحقیق به روش توصیفی و تحلیلی و با مراجعه به اسناد نوشتاری گردآوری‌شده و به یافته‌های زیر دست پیدا کرده است؛ عذاب ابدی در جهنم، به‌صراحت در قرآن بیان‌شده و قابل تأویل به معانی دیگر نیست، عذاب ابدی منافات با رحمت واسعه الهی ندارد بلکه لازمه و عین رحمت خداوند است و خداوند خصوص آن چیزهایى که انسان مستعد براى شقاوت، محتاج به آن شده که عبارت است از رسیدن شقاوتش به حد کمال و به حد صورت نوعیه، اعطاء و افاضه کند، حال اگر اثر دادن چنین صورت نوعیه‌ای عذاب دائم باشد، منافاتى با رحمت عمومى خدا ندارد، بلکه این خود یکى از مصادیق رحمت خداوند، لازمه و مستتبع آن است.
کلیدواژه‌ها
)