نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار معارف اسلامی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران

2 دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

یکی از اموری که مورد اهتمام علامه طباطبایی قرارداشت پاسداری ازمذهب وفرهنگ شیعی بود. علامه به این نتیجه رسیده بود که شناخت غرب از مذهب شیعه شناختی ناقص ومنفی است وبه هدف جبران واصلاح این نقیصه بزرگ ، مجاهدت علمی گسترده ای را آغازنمود. از جمله شاخصه های مهم شیعی که علامه در اثبات وشناساندن آن سنگ تمام گذاشت، روش قرآن مداری و یا «تفسیرقرآن به قرآن بود.» دراین نوشتار سعی شده تا فرایند تلاش علمی ایشان دراین عرصه تحلیل و تقدیم گردد. علامه این مسیر علمی را در دو مرحله سلبی و ایجابی طی نموده است؛ در مرحله نخست روش های تفسیری عمده و متداول – یعنی روش های حدیثی ، کلامی ، فلسفی، صوفیانه ، حس گرایان ودیوانگرایان - رامعرفی وانتقادهای مشترک و خاص هریک را با استدلال بیان نموده است ازجمله اینکه همه این روشها در واقع تطبیق هستند نه تفسیر؛ در مرحله دوم با بهره گیری از آیا ت قرآن ، روایات وسیره اهل بیت -ع - تفسیرپذیری قرآن از طریق قرآن وبلکه ضرورت آن را همراه باثمرات ارزنده آن ذکر کرده و درنهایت به این هدف رسیده است که روش تفسیر قرآن به قرآن تنها روش اهل بیت علیهم السلام است و بایدیکی از شاخصه های مذهب تشیع تلقی نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Shiism and the essence of Shiite culture from the point of view of Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Ebrahimnejad 1
  • Ali Karbalaei Pazuki 2

1 Associate Professor of Islamic Studies, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

2 Associate Professor of Islamic Theology, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

One of the things that Allameh Tabatabai cared about was protecting the Shia religion and culture. Allameh had come to the conclusion that the West's understanding of the Shiite religion is incomplete and negative, and with the aim of compensating and correcting this great deficiency, he started a wide-ranging scientific struggle. Among the important features of Shia that Allameh left no stone unturned in proving and popularizing, was the Qur'an-orbital method or "interpretation of the Qur'an by the Qur'an." In this article, an attempt has been made to analyze and present the process of his scientific efforts in this field. Allameh has traveled this scientific path in two negative and positive stages; In the first stage, the major and common methods of interpretation - that is, the hadith, theological, philosophical, Sufi, sensualist and theological methods - Ramarafi has expressed the common and specific criticisms of each with arguments, including that all these methods are actually adaptations, not interpretations; In the second stage, by using the verses of the Qur'an, the traditions and the traditions of the Ahl al-Bayt (PBUH), he mentioned the acceptability of interpreting the Qur'an through the Qur'an and its necessity along with its valuable results, and finally reached the goal that the method of interpreting the Qur'an to the Qur'an is the only method of the Ahl al-Bayt. peace be upon him and it should be considered one of the characteristics of the Shia religion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Interpretation of the Qur'an
  • interpretation
  • interpretation. Theologians
  • philosophers
  • Hadith scholars and religious scholars
 قرآن کریم.
نهج البلاغه.
ابن عربی، محی­الدین.-کاشانی- (بی­تا). تفسیرالقرآن الکریم. بیروت: دارالاندلس.
بابایی، علی اکبر. (1388). مکاتب تفسیری .ج1.چ3. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.                       
حویزی، عبدعلی بن جمعه. (1415ق.). تفسیرنورالثقلین. ج5. چ4. قم: انتشارات اسماعیلیان.
طبرسی فضل ابن الحسن. (1406ق.). مجمع البیان فی تفسیرالقرآن. چ1. بیروت: دارالمعرفه.
طبری، محمدبن جریر. (1412ق.). جامع البیان فی تفسیرالقرآن .چ1. بیروت: دارالکتب العلمیه.
عبدلی مهرجردی، حمیدرضا. (1389). تفسیرفلسفی قرآن. قم: انتشارات دلیل­ما.
حاکم نیشابوری، ابوعبدالله. (بی­تا). المستدرک علی الصحیحین. بیروت: دارالمعرفه.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1383). مفردات الفاظ القرآن. چ4. قم: انتشارات ذوی القربی.
رضایی اصفهانی، محمدعلی. (1385). منطق تفسیرقرآن. چاپ2. قم: انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی.
زمخشری، محمودبن عمر. (1418ق.). الکشاف عن حقایق التاویل. چ1. ریاض: مکتبه العبیکان.
طباطبائی، محمدحسین. ( 1388). شیعه در اسلام. چاپ5. قم: موسسه بوستان کتاب.
 (1388). قرآن در اسلام. چاپ3. قم: موسسه بوستان کتاب.
 (1390 ق.). تفسیرالمیزان. چاپ2. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
 (1387). روابط اجتماعی در اسلام. چاپ1. قم: موسسه بوستان کتاب.
رشید، محمد­رضا. (1414 ق.). تفسیر المنار. چ1. بیروت: دارالمعرفه.
عاملی، محمدبن الحسن حر. (1391ق.). وسائل­الشیعه. بیروت: داراحیاءالتراث العربی.
عرابی، محمدغازی. (1426ق.). التفسیرالصوفی الفلسفی للقرآن الکریم. چاپ1. دمشق: دارالبشائر.
عیاشی، محمدبن مسعود. (1380ق.). التفسیر (تفسیرالعیاشی).-تحقیق رسولی- چاپ1. تهران: مکتبه العلمیه الاسلامیه.
 عمید زنجانی، عباسعلی. (1379). مبانی اندیشه سیاسی اسلام.چ1. بی­جا: موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
 (1367). مبانی و روش های تفسیرقرآن. چ1. تهران: سازمان چاپ وانتشارات.
گروه تفسیروعلوم قرآن. (1391). تقسیمات تفسیری. چاپ 1. مشهد: -مدرسه علمیه اسلام شناسی (حضرت زهرا س) -. انتشارات الشمس.
 فیض کاشانی، ملامحسن. (1402ق.). الصافی فی تفسیر القرآن الکریم. بیروت: موسسه الاعلمی.
مؤدب سیدرضا. (1385). روش­های تفسیرقرآن. چاپ1. قم: انتشارات دانشگاه قم.
مجلسی، محمد باقر،. (1402). بِحارُالاَنوار الجامِعَةُ لِدُرَرِ أخبارِ الأئمةِ الأطهار. بیروت: دار احیاءالتراث
الامام الحسین. (1430 ق.). التفسیرالاثری التطبیقی. - تحقیق محمدعلی حلو. چاپ 1. کربلا: عتبه حسینیه.