نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حکمرانی فرهنگی اجتماعی، دانشکده حکمرانی، دانشگاه تهران:m.e.abdollahi@ut.ac.ir

چکیده

سرشت انسان از جمله مهمترین گزاره های اعتقادی است که نقطه آغاز بینش های معاصر در مورد انسان شده است و در بستر هر مکتب فکری که ترجمه شود، جریان ساز خواهد بود. مساله اصلیِ پژوهش این است که: چه نسبتی بین «انسان نخستین»، «گناه نخستین» و «سرشت انسانی» برقرار است و شعاع معنایی این سه، از منظر علامه طباطبایی و آگوستین، تا چه حد و دارای چه عواقبی است؟ از این رو هدف این تحقیق، کشف مناسباتِ مستند به اسلام و مسیحیت بین سه مفهوم پایهِ مورد اشاره است. این تحقیق، از نوع پژوهش‌‌های توسعه‌ای و با بهره‌گیری از روش توصیفی تحلیلی و روش تحقیق کتابخانه‌ای، به اثبات فرضیه«پدیدارشناسی سرشت انسان در نظام فکری علامه، پاکیِ ذات انسان و خداجویی اوست و در اندیشه آگوستین، گناه آلودگیِ ذات انسانی و بسترسازی شرور در عالم، است»، می پردازد. فراتحلیل تطبیقیِ نسبتِ به دست آمده در برقراری ارتباط بین آن سه مفهوم و استخراج مستندات فکری آن در دو خوانش اسلامی و مسیحی از گناه نخستین، وجه عمده تمایز این تحقیق با پژوهش‌های همسو می‌باشد. با کنکاش بر روی این مساله، به دست آمد که انسان دارای سرشتی است پاکیزه و الهی که قضیه ترکِ اولی اولیه او، فرایند معرفی شیطان و سرعت در بازگشت به سمت حق است و مفسدۀ نافرمانی آدم و حوا، فقط دامن‎گیر خود آن‎ها بوده که به خروج آن‎ها از بهشت، محرومیتشان از مواهب بهشتی و فرودآمدنشان بر زمین انجامید تا انسان بتواند با درک سختی‎ها، خود را به مقام قرب الهی نزدیک کند.