نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

3 استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

اعتقاد به امامت دوازده معصوم (علیهم السلام) در عقیده‌ی صوفی گنابادی، مسئله‌ای قطعی و یقینی است. آن‌ها امامت را زمام دین و نظام مسلمین و اصل اساس اسلام می‌دانند. اما آنچه در منظر این فرقه بیشترین نمود را دارد إغراق بیش از حدی است که در خصوص مقام قطب و شیخ فرقه می‌شود. آن‌ها با بیان مواردی همچون زبان لاهوتی فهم کردن، اشاره غیبی شدن، مأموریت الهی در تعیین جانشین داشتن، تخلف از فرمان قطب را استکبار از حق دانستن و مواردی از این قبیل، قطب فرقه را هم ردیف و هم شأن با امام معصوم قرار می‌دهند. به گونه‌ای که بدون وجود قطب یا شیخ فرقه، حجت الهی بر بندگان تمام نشده و هدایت واقعی محقق نمی‌شود. در حالی که این‌گونه تعابیر و عبارات، از شئونات وابسته به امام معصوم است و به کارگیری این تعابیر درباره‌ی أقطاب فرقه که افراد عادی و غیر معصوم هستند، نشانه انحراف از مبانی اعتقادی شیعه امامیه است. ارتباط با عالم غیب پدیده‌ای است که پذیرش آن جز با دلیل قطعی و یقینی پسندیده نمی‌باشد و صرف ادعای بدون مدرک نیز قابلیت پذیرش ندارد.
مقاله مورد نظر با عنایت به مبانی کلامی شیعه امامیه به نقد و تحلیل دیدگاه صوفی گنابادی در این مسئله می‌پردازد. و روش به کار رفته در آن روش توصیفی-تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical analysis of Imamate in Gonabadi Sect, focusing on the role of Qutb

نویسندگان [English]

  • jafar maghsoudi 1
  • hesamaldin khalatbari limaki 2
  • Ali Rajabzadeh almalo 3
  • Abdul Mutalib Abdullah 2

1 Doctoral student of Allameh Tabatabai University of Islamic Studies

2 Associate Professor of the Department of Islamic Studies of Allameh Tabatabai University

3 Assistant Professor of the Islamic Studies Department of Allameh Tabatabai University

چکیده [English]

Belief in the Imamate of the Twelve Innocents (peace be upon them) is a definite and certain issue in Gonabadi's Sufi belief. They consider Imamate to be the head of the Muslim religion and system and the foundation of Islam. But what is most evident in the view of this sect is the excessive exaggeration of the position of Qutb and Sheikh. By stating things such as understanding theological language, referring to the unseen, the divine mission in appointing a successor, considering the violation of Qutb's command to be arrogant rather than the right, and such things, they place the Qutb of the sect on the same level and dignity as the infallible Imam. In such a way that without the existence of the Qutb or Sheikh of the sect, the divine authority over the servants is not complete and the true guidance is not realized. . While such interpretations and phrases are related to the infallible imam, and using these interpretations about sect leaders who are ordinary and non-infallible people is a sign of deviation from the fundamentals of Shia Imamism. Communication with the unseen world is a phenomenon that cannot be accepted except with definite and certain reasons, and mere claims without evidence are not acceptable. The article in question deals with the theological foundations of Shia Imamia and criticizes and analyzes the Sufi Gonabadi's point of view on this issue. And the method used in it is descriptive-analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imamate
  • Gonabadi
  • Qutb
  • Shia
قرآن کریم
نهج البلاغه
آزمایش، مصطفی (1379)، عرفان ایران (مجموعه مقالاتش 7)، تهران: انتشارات حقیقت.
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (بی‌تا)، مقدمه ابن خلدون، مصر: طبع المکتبة التجاریة.
احسائی، ابن ابی جمهور (1403)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، تهران: سید الشهداء.
ایجی، میر سید شریف (1325)، شرح المواقف‌، تصحیح: بدرالدین نعسانی، قم: الشریف الرضی.
بیدختی گنابادی، محمد حسن بیچاره (1367)، یادنامه صالح، تهران: هیأت تحریریه کتابخانه خانقاه امیر سلیمانی، انتشارات حسینیه خانقاه امیر سلیمانی.
6.. بیستونی، محمد، (1385) صوفی گری از دیدگاه قرآن و حدیث، قم: بیان جوان،.
تابنده گنابادی، ملأ علی (1346)، صالحیه، تهران: چاپخانه دانشگاه تهران، چاپ دوم.
تابنده گنابادی، علی (1383)، خورشید تابنده، تهران: انتشارات حقیقت، چاپ سوم.
تابنده گنابادی، سلطان محمد (1384)، مجمع السعادات، تهران: انتشارات حقیقت، چاپ دوم.
تابنده گنابادی، سلطان محمد (1387)، بشاره المؤمنین، تهران: انتشارات حقیقت.
تابنده گنابادی، سلطان محمد (1384)، ولایت نامه، تهران: انتشارات حقیقت، چاپ دوم.
تابنده گنابادی، سلطان حسین (1384)، نابغه علم و عرفان در قرن چهاردهم، تهران: انتشارات حقیقت، چاپ سوم.
سبحانى تبریزی، جعفر (بی‌تا)، منشور جاوید، قم: مؤسسه امام صادق (علیه السلام).
سیوری حلی، مقداد بن عبدالله (1405)، ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین، قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی ره.
تفتازانى، سعد الدین (1409)، شرح المقاصد، تحقیق و تعلیق از دکتر عبد الرحمن عمیره‌، قم: شریف الرضی‌.
جمعی از محققین، (بی‌تا)، دانشنامه کلام اسلامی، بی‌جا: بی‌نا.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، (بی‌تا)، نشریه نقد و نظر، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی)، جلد 27.
شریف مرتضی، أبی القاسم علی بن الحسین الموسوی (1426)، الشافی فی الإمامة، حققه و علق علیه السید عبد الزهراء الحسینی الخطیب، چاپ دوم، تهران: مؤسسه الصادق للطباعه و النشر.
طباطبایی، محمد حسین (1388)، شیعه در اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، چاپ پنجم.
طبرسی، احمد بن علی (بی‌تا)، الاحتجاج، ترجمه نظام الدین احمد غفاری مازندرانی، تهران: انتشارات مرتضوی.
طوسی، خواجة نصیر الدین محمد بن محمد (1405)، تلخیص المحصل، چاپ دوم، بیروت: دار الاضواء.
طوسی، خواجه نصیر الدین محمدبن محمد (1407)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تهران: مکتب الاعلام الاسلامی.
23.. فصل نامه تخصصی ادیان و مذاهب، سال سوم، شماره 11.
کلینی، محمد بن اسحاق رازی (1407)، الاصول من الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
مجلسی، محمد باقر بن محمد علی (1403)، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام، تحقیق: سید إبراهیم میانجی، محمد باقر بهبودی، چاپ دوم.
مکارم شیرازی، ناصر (1389)، احکام خانواده، قم: امام علی بن ابی طالب علیه السلام.
مکارم شیرازى، ناصر (1376)، اعتقاد ما، چاپ دوم، قم: نسل جوان‌.
مکارم شیرازی، ناصر (1385)، اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، قم: نسل جوان.
واحدی، سیدتقی (صالح علیشاه)(1387)، در کوی صوفیان، بی‌جا: انتشارات نخل دانش، چاپ پنجم.