نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو دکتری مدرسی معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

3 استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

اعتقاد به امامت دوازده معصوم (علیهم السلام) در عقیده‌ی صوفی گنابادی، مسئله‌ای قطعی و یقینی است. آن‌ها امامت را زمام دین و نظام مسلمین و اصل اساس اسلام می‌دانند. اما آنچه در منظر این فرقه بیشترین نمود را دارد إغراق بیش از حدی است که در خصوص مقام قطب و شیخ فرقه می‌شود. آن‌ها با بیان مواردی همچون زبان لاهوتی فهم کردن، اشاره غیبی شدن، مأموریت الهی در تعیین جانشین داشتن، تخلف از فرمان قطب را استکبار از حق دانستن و مواردی از این قبیل، قطب فرقه را هم ردیف و هم شأن با امام معصوم قرار می‌دهند. به گونه‌ای که بدون وجود قطب یا شیخ فرقه، حجت الهی بر بندگان تمام نشده و هدایت واقعی محقق نمی‌شود. در حالی که این‌گونه تعابیر و عبارات، از شئونات وابسته به امام معصوم است و به کارگیری این تعابیر درباره‌ی أقطاب فرقه که افراد عادی و غیر معصوم هستند، نشانه انحراف از مبانی اعتقادی شیعه امامیه است. ارتباط با عالم غیب پدیده‌ای است که پذیرش آن جز با دلیل قطعی و یقینی پسندیده نمی‌باشد و صرف ادعای بدون مدرک نیز قابلیت پذیرش ندارد.
مقاله مورد نظر با عنایت به مبانی کلامی شیعه امامیه به نقد و تحلیل دیدگاه صوفی گنابادی در این مسئله می‌پردازد. و روش به کار رفته در آن روش توصیفی-تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم
نهج البلاغه
آزمایش، مصطفی (1379)، عرفان ایران (مجموعه مقالاتش 7)، تهران: انتشارات حقیقت.
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (بی‌تا)، مقدمه ابن خلدون، مصر: طبع المکتبة التجاریة.
احسائی، ابن ابی جمهور (1403)، عوالی اللئالی العزیزیه فی الاحادیث الدینیه، تهران: سید الشهداء.
ایجی، میر سید شریف (1325)، شرح المواقف‌، تصحیح: بدرالدین نعسانی، قم: الشریف الرضی.
بیدختی گنابادی، محمد حسن بیچاره (1367)، یادنامه صالح، تهران: هیأت تحریریه کتابخانه خانقاه امیر سلیمانی، انتشارات حسینیه خانقاه امیر سلیمانی.
6.. بیستونی، محمد، (1385) صوفی گری از دیدگاه قرآن و حدیث، قم: بیان جوان،.
تابنده گنابادی، ملأ علی (1346)، صالحیه، تهران: چاپخانه دانشگاه تهران، چاپ دوم.
تابنده گنابادی، علی (1383)، خورشید تابنده، تهران: انتشارات حقیقت، چاپ سوم.
تابنده گنابادی، سلطان محمد (1384)، مجمع السعادات، تهران: انتشارات حقیقت، چاپ دوم.
تابنده گنابادی، سلطان محمد (1387)، بشاره المؤمنین، تهران: انتشارات حقیقت.
تابنده گنابادی، سلطان محمد (1384)، ولایت نامه، تهران: انتشارات حقیقت، چاپ دوم.
تابنده گنابادی، سلطان حسین (1384)، نابغه علم و عرفان در قرن چهاردهم، تهران: انتشارات حقیقت، چاپ سوم.
سبحانى تبریزی، جعفر (بی‌تا)، منشور جاوید، قم: مؤسسه امام صادق (علیه السلام).
سیوری حلی، مقداد بن عبدالله (1405)، ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین، قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی ره.
تفتازانى، سعد الدین (1409)، شرح المقاصد، تحقیق و تعلیق از دکتر عبد الرحمن عمیره‌، قم: شریف الرضی‌.
جمعی از محققین، (بی‌تا)، دانشنامه کلام اسلامی، بی‌جا: بی‌نا.
دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، (بی‌تا)، نشریه نقد و نظر، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی (پژوهشکده فلسفه و کلام اسلامی)، جلد 27.
شریف مرتضی، أبی القاسم علی بن الحسین الموسوی (1426)، الشافی فی الإمامة، حققه و علق علیه السید عبد الزهراء الحسینی الخطیب، چاپ دوم، تهران: مؤسسه الصادق للطباعه و النشر.
طباطبایی، محمد حسین (1388)، شیعه در اسلام، قم: مؤسسه بوستان کتاب مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، چاپ پنجم.
طبرسی، احمد بن علی (بی‌تا)، الاحتجاج، ترجمه نظام الدین احمد غفاری مازندرانی، تهران: انتشارات مرتضوی.
طوسی، خواجة نصیر الدین محمد بن محمد (1405)، تلخیص المحصل، چاپ دوم، بیروت: دار الاضواء.
طوسی، خواجه نصیر الدین محمدبن محمد (1407)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تهران: مکتب الاعلام الاسلامی.
23.. فصل نامه تخصصی ادیان و مذاهب، سال سوم، شماره 11.
کلینی، محمد بن اسحاق رازی (1407)، الاصول من الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
مجلسی، محمد باقر بن محمد علی (1403)، بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار علیهم السلام، تحقیق: سید إبراهیم میانجی، محمد باقر بهبودی، چاپ دوم.
مکارم شیرازی، ناصر (1389)، احکام خانواده، قم: امام علی بن ابی طالب علیه السلام.
مکارم شیرازى، ناصر (1376)، اعتقاد ما، چاپ دوم، قم: نسل جوان‌.
مکارم شیرازی، ناصر (1385)، اخلاق اسلامی در نهج البلاغه (خطبه متقین)، قم: نسل جوان.
واحدی، سیدتقی (صالح علیشاه)(1387)، در کوی صوفیان، بی‌جا: انتشارات نخل دانش، چاپ پنجم.