نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا (س)

2 پژوهشگر پسادکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه الزهرا (س)،

3 استادیار دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

نظریه انطباق نماد ضدمسیح بر منجی اسلامی-شیعی در پی اثبات تعارض کامل دیدگاه اسلام و مسیحیت درباره آخرالزمان است. با توجه به تلاش بسیار صاحبان این نظریه در توسعه این دیدگاه در مسیحیت و اسلام هراسی و شیعه هراسی در جوامع غربی، بررسی این نظریه و تبیین اشکالات آن ضروری است. جهت سنجش این نظریه، کتاب «کمال­الدین» از منابع شیعی و کتاب «مکاشفات یوحنا» از منابع مسیحی با روش تحلیل محتوا بررسی شد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد برخلاف ادعای مطرح‌شده، تمایزات بسیاری میان منجی شیعه و ضدمسیح کتاب مقدس و هم­گرایی و هم­سویی قابل­توجهی میان منجی شیعه و منجی مسیحیت وجود دارد. ازجمله خطاهای روش­شناختی این نظریه عدم استناد به روایات معتبر و منابع اصیل شیعی و ارائه گزینشی شواهد موافق و نادیده گرفتن شواهد مخالف است. همچنین این دیدگاه بر اساس تفسیر ظنی از کتاب مقدس شکل گرفته است و به‌صرف مشابهتی جزئی نمی­توان قائل به آن شد.

کلیدواژه‌ها

الهامى‏نیا، على ‏اصغر. (1382).  نهضت انتظار و انقلاب اسلامى سطح 3، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامى‏.
امامی­ جمعه، سیدمهدی؛ جهان ­احمدی، آزاده. (1389).  «دجال­شناسی تطبیقی در الهیات اسلامی و مسیحی»، الهیات تطبیقی، شماره 3.
باردن، لورنس. (1374).  تحلیل محتوا، ترجمه ملیحه آشتیانی و محمد یمنی دوزی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
بلخاری قهی، حسن. (1378). تهاجم یا تفاوت فرهنگی، تهران: حسن افرا.
توفیقی، حسین. (1389). آشنایی با ادیان بزرگ، تهران، سمت.
حیدرى، احمد. (1383). نهضت انتظار 2 سطح 2، تهران، سپاه پاسداران انقلاب اسلامى‏.
دهقانی­آرانی، زهیر. (1396). پنجه بر آفتاب، قم: حوزه علمیه قم.
  (1399). علل اوج‌گیری مهدی‌پژوهی و مهدی‌ستیزی در غرب و راه‌های مقابله با آن در پرتو نظرات حضرت آیت‌اللّه خامنه‌ای. جامعه مهدوی، شماره 2.
شاکری زواردهی، روح‌الله؛ دهقانی آرانی، زهیر. (1395). «بررسی و نقد نظرات «ضد مسیح اسلامی» و «اسلام، ردای ضد مسیح» در تطبیق ضد مسیح بر منجی اسلامی»، انتظار موعود، شماره 52.
شجاعی­مهر، رضا. (1393). غرب و مهدویت، قم: بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (عج)،
صادقیان تالشی، سید محمد فیاض. (1395). مهدی (ع) آخرین خلیفه، تهران: شورای برنامه‌ریزی مدارس علوم دینی اهل سنت.
صدر، سید محمد. (1384). تاریخ پس از ظهور. مترجم: حسن سجادی پور، تهران: موعود عصر (عج).
صدوق، محمد بن على‏. (1395 ق). کمال‌الدین و تمام النعمة، تهران، اسلامیه‏.
عزتی، مرتضی. (1376). روش تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
کتاب مقدس. (1388). عهد عتیق و عهد جدید، ترجمه فاضل خان همدانی، ویلیام گلن، هنری مرتن، تهران: اساطیر.
کشی، ابوعمرو محمد بن عمر. (1404 ق). اختیار معرفة الرجال، قم: موسسه آل­البیت.
مسلم بن حجاج‏. (1412). صحیح مسلم‏، قاهره، دار الحدیث‏.
مکارم شیرازی، ناصر. (1386). حکومت جهانی مهدی (عج)، قم، نسل جوان.
مک‌دونالد، ویلیام. (2007). تفسیر کتاب مقدس برای ایمان‌داران (مکاشفه عیسی مسیح)، نشویل: توماس نلسون.
مجلسى، محمدباقر. (1403 ق). بحارالأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار علیهم­السلام، تهران: دارإحیاء التراث العربی‏.
  (1404 ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران: دار الکتب­الإسلامیة.
مقری، احمد؛ نواب، سید ابوالحسن. (1396). «بررسی پیشگویی­ها درباره تقابل یا توافق مهدی و مسیح از دیدگاه اسلام و مسیحیت»، مشرق موعود، شماره 41.
موسوی، سید رضی. (1391). شرق شناسی و مهدویت، قم: انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (ع).
میشل، توماس. (1377). کلام مسیحی، مترجم: حسن توفیقی، قم: مرکزمطالعات وتحقیقات ادیان ومذاهب.
واحد پژوهش و تحقیق موسسه فرهنگی موعود. (1385). پیشگویی­ها و آخرالزمان، تهران، موعود عصر.
هاکس، جیمیز. (1377). قاموس کتاب مقدس، تهران: انتشارات اساطیر.
هدایتی، فاطمه؛ نورائی، محسن. (1395). «بررسی تطبیقی پیشگویی­های آخرالزمان در اسلام، یهودیت و مسیحیت»، مشرق موعود، شماره 38.
هولستی، آل. آر. (1373). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالارزاده امیری، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
یوسفیان، مهدی، دهقانی آرانی، زهیر. (1394). بررسی و نقد دیدگاه‌های جوئل ریچاردسون در زمینه مهدویت. انتظار موعود، شماره 48.