نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 معارف اسلامی

2 دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

3 دانشجوی دکترا مبانی نظری اسلام دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

یکی از مسائل مورد اختلاف میان شیعیان با یهودیان و مسیحیان، مسئله عصمت پیامبران الهی است. متکلمان شیعه به عصمت تمام پیامبران الهی معتقد هستند، گرچه در محدوده آن اختلاف‌نظر دارند. در مقابل یهودیان، ویژگی عصمت را بر مبنای تورات، صرفاً به حضرت موسی(ع) و مسیحیان بر اساس انجیل، به حضرت عیسی(ع) نسبت داده‌اند؛ بنابراین در مقاله حاضر، با رویکرد کلامی شیعه، مسئله عصمت انبیاء در قرآن و عهدین موردبررسی قرار گرفته است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و درنهایت بر اساس ادله نقلی و عقلی متکلمان شیعه، معلوم شد که پیامبران الهی از عصمت برخوردار هستند.

کلیدواژه‌ها

منابع
قرآن
آمدی، عبدالواحد بن محمد تمیمی. (1410 ق). غررالحکم و دررالحکم، دارالکتاب الاسلامی، چاپ دوم
ایجی، عبدالرحمان. (بی‌تا). المواقف، بیروت، عالم الکتب.
استرآبادی، محمدجعفر. (1382). البراهین القاطعه فی شرح تجرید العقائد الساطعه، تحقیق مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن میمون، موسی. (1372). دلاله الحائرین، ترجمه دکتر حسین آتای، مصر، قاهره، نشر مکتبه الثقافه الدینیه.
احمدبن فارس بن زکریا. (بی‌تا). معجم مقاییس اللغه، دارلکتب العلمیه، قم.
آبراهام کهن. (1382). گنجینه‌ای از تلمود، مترجم فریدون گرگانی، انتشارات اساطیر، تهران.
بحرانی، ابن میثم. (1406 ق). قواعد المرام فی علم الکلام، قم.
توفیقی، حسین. (1377). وحی در مسیحیت و اسلام، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
تونی لین. (2010). تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه روبرت آسریان، انتشارات ایلام.
توماس میشل. (1377). کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب
حرانی، ابن شعبه. (بی‌تا). تحف العقول، انتشارات علمیه الاسلامیه، تهران.
حلی، حسن بن یوسف. (1413 ق). کشف الفوائد فی شرح قواعد العقائد، بیروت.
---------------. (1417 ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق و تعلیق حسن زاده آملی، قم، موسسه انتشارات اسلامی.
----------------. (1382). رساله سعدیه، ترجمه سلطان حسین استرآبادی، تصحیح و تحقیق علی اوحی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
----------------. (1374 ق). مناهج الیقین فی اصول الدین، به کوشش محمد رضا انصاری، قم.
----------------. (1368). الباب الحادی العشر، تحقیق مهدی محقق، مشهد، آستان قدس رضوی.
----------------. (1363). انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، چاپ دوم، تحقیق محمد نجمی زنجانی، قم.
خرازی، سیدمحسن. (1417 ق). بدایه المعارف الالهیه فی شرح عقائدالامامیه، چ چهارم، قم، موسسه النشرالاسلامی.
الخلیل بن احمد الفراهیدی. (1405). العین، موسسه دارالهجره.
زنجانی، موسی. (1405 ق). مدینه البلاغه، منشورات الکعبه، تهران.
سید مرتضی، علی بن حسین. (1409 ق). تنزیه الانبیاء، بیروت.
سبزواری، ملاهادی. (1383). اسرا الحکم، قم، مطبوعات دینی، چاپ اول.
سبحانی، جعفر. (1412). الالهیات علی هدی الکتاب والسنه والعقل، ج 3، به قلم حسن محمد مکی عاملی، قم، مرکز العالمی للدراسات الاسلامیه.
سیوری، مقداد. (1396 ق). اللوامع الالهیه فی المباحث الکلامیه، تبریز.
سیوری حلی، جمال الدین مقداد بن عبدالله الاسدی. (1405). ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین، تحقیق سیدی مهدی رجائی، قم، نشر مکتبه آیه الله المرعشی النجفی.
شبر، سید عبدالله. (1424). حق الیقین فی معرفه اصول الدین، چاپ دوم، قم، انوار الهدی.
صدرالمتالهین، محمدبن ابراهیم. (1366). تفسیرالقرآن الکریم، قم، انتشارات بیدار.
--------------------. (1381). کسر الاصنام الجاهلیه، تهران.
صدوق، محمدبن علی. (1371 ق). اعتقادات ابن بابویه، ترجمه محمد علی حسینی، قم
---------------. (1385). علل الشرایع، قم.
طبرسی، حسین نوری. (بی‌تا). مستدرک الوسائل، موسسه اسماعیلیان، چ جدید، قم.
طباطبایی، محمد حسین. (بی‌تا). ترجمه تفسیرالمیزان، مترجم همدانی، چاپخانه دفتر انتشارات اسلامی
----------------. (1374). المیزان فی تفسیرالقرآن، ترجمه سید محمد باقرموسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چ پنجم.
----------------. (1417). المیزان فی تفسیر القرآن، انتشارات اسلامی، قم.
----------------. (1412). المیزان فی التفسیر القرآن، قم، موسسه اسماعیلیان، چاپ پنجم.
طوسی، محمدبن حسن خواجه نصیرالدین. (1383ق). تلخیص الشافی، تعلیقه وتحقیق سیدحسن بحرالعلوم، نجف اشرف، مطبعه الاداب، چاپ دوم.
---------------------------. (1409). التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار المعرفه.
---------------------------. (1416). قواعدالعقاید، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه.
---------------------------. (1405). رساله الامامه، طوس.
--------------------------. (1407). تجرید الاعتقاد، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان لعلوم القرآن، تهران، ناصر خسرو.
----------------. (. (بی). مجمع البیان لعلوم القرآن، ترجمه جمعی از مترجمان، تهران.
----------------. (1385). ترجمه تفسیر جوامع الجامع، آستان قدس رضوی، مشهد.
طبرسی، میرزا حسن نوری. (بی‌تا). مستدرک الوسائل، موسسه اسماعیلیان، چ جدید، قم.
عبد علی بن جمعه. (بی‌تا). تفسیر نور الثقلین، مطبعه العلمیه، قم.
علامه هندی. (1405). کنزالعمال، موسسه الرساله، چاپ پنجم، بیروت.
علم الهدی. (1422). مسائل المرتضی، تحقیق وفقان خضیر محسن الکعبی، بیروت، موسسه البلغ، چاپ اول.
------. (1409). تنزیه الانبیاء، بیروت، دارلاضواء.
کتاب مقدس عهدعتیق و عهدجدید. (1380). ترجمه فاضل خان همدانی وویلیام گلنو هنری مرتن، انتشارات اساطیر، تهران.
قاموس کتاب مقدس. (1394). ترجمه و تألیف مستر هاکس، انتشارات اساطیر، تهران.
قمی، محدث. (بی‌تا). سفینه البحار، کتابخانه سنائی، تهران.
لسان الملک سپهر، محمد تقی. (بی‌تا). ناسخ التواریخ، انتشارات اساطیر، تهران.
مفید، محمدبن نعمان. (1414 ق). النکت الاعتقادیه، بیروت، دارالمفید، الطبعه الثانیه.
-----------. (1433 ق). اوائل المقالات، تبریز.
-----------. (1413 الف). اوائل المقالات فی المذاهب والمختارات، قم، الموتمرالعالمی لالفیه الشیخ المفید.
-----------. (1413 ب). النکت الاعتقادیه، قم، الموتمرالعالمی لالفیه الشیخ المفید.
 -----------. (1413 د). تصحیح الاعتقادات الامامیه، قم، الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید.
مجلسی، محمد باقر. (1404). بحارلانوار، بیروت، موسسه الوفا.
مظفر، محمد حسن. (1422). دلایل الصدق، چ اول، قم، موسسه آل البیت.
هنری تیس. (بی‌تا). الهیات مسیحی، ترجمه میکائیلیان، بی جا، انتشارات حیات ابدی.
هانس کونک. (1384). تاریخ کلیسای مسیحی، ترجمه حسن قنبری، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
اکبری و منصوری. (1398). دیدگاه ملاصدرا در باره‌ی عصمت انبیاء از گناه، فصلنامه اندیشه دینی.
فقیه و دیگران. (۱۳۹۸). بررسی دلالت آیات مربوط به شاهدان امت‌ها بر عصمت همه جانبه انبیاء، 1398، معرفت کلامی.
(رحیم اف. (1389). بررسی مسئله عصمت انبیا از دیدگاه شیخ طوسی و فخرالدین رازی»، پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی، 32، 49-74، 9.
اترک. (بی‌تا). بررسی دلالت آیه لا ینال بر عصمت انبیا،  نشریه تاملات فلسفی.
 اشرفی و رضایی. (۱۳۹۲). عصمت انبیاء در قرآن و عهدین.
 غروی و اسلامی. (1398). عصمت انبیا و مراتب آن از نظرگاه تفسیری آیت‌الله معرفت، قبسات.
ملاح. (1385).  نقد و شبهات پیرامون عصمت پیامبر اکرم ص در قرآن،  پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی.
سلطانی و کاظم‌موسوی. (۱۳۹۷). بررسی تطبیقی دیدگاه سلفیه در باره عصمت انبیاء با تکیه بر آیات قرآن، نشریه سلفی پژوهی.
‌ملکان؛ بداشتی، علیزاده. (1397).«بررسی عصمت انبیا از منظر ابن‌تیمیه نتایج و آثارآن، سلفی پژوهی.
زمانی، سازندگی. (1395). بررسی عصمت حضرت نوح (ع)‏ در دایرالمعارف قرآن لیدن، نشریه قرآن پژوهی .خاورشناسان.
مرتضی صانعی. (1386). آموزه معصومیت در کلیسای کاتولیک، مجله معرفت، شماره 113.