نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عبدالله حسینی اسکندیان ¹
• قربانعلی کریم زاده قراملکی ²

¹ دانشجو کارشناسی ارشد کلام اسلامی دانشگاه تبریز

² دانشیار دانشگاه تبریز

چکیده

منشأ دین یکی از مباحث مهم در فلسفه دین و کلام جدید است که در مورد آن دیدگاه‌های مختلفی از سوی متفکران غربی و اندیشمندان اسلامی مطرح شده است. آگوست کنت جامعه‌شناس مشهور فرانسوی منشأ دین را جهل آدمی می‌داند. ازآنجایی‌که نگرش وی در این زمینه مبتنی بر مراحل تکامل اندیشه بشر است و دین را محصول مرحله اول، یعنی دوره تبیین الهیاتی پدیده‌ها می‌داند؛ بنابراین ازنظر او دوران ادیان سنتی به پایان رسیده است. در مقابل شهید مطهری که از برجسته‌ترین اندیشمندان معاصر است؛ منشأ گرایش به دین را فطرت انسان می‌داند؛ یعنی گرایش به خداپرستی در ذات و نهاد انسان ریشه دارد. ازنظر وی بر مبنای فرمایش امیرالمؤمنین(ع) بعثت پیامبران برای آگاه کردن مردم به گرایش‌های نهفته در وجودشان مانند گرایش به حق و حق‌پرستی است. بر این اساس آنچه در این پژوهش صورت گرفته است، تبیین دیدگاه کنت و نقد آن بر مبنای نظریه فطرت استاد مطهری است. درنهایت بر اساس نقدهای وارد بر رویکرد کنت معلوم شده است که تلقی ساده‌انگارانه وی از دین و رسیدن به پارادوکسی که خودش نیز به آن اعتراف کرده است با نظریات تکاملى و کارکردى او قابل‌رفع نیست.

کلیدواژه‌ها

• دین
• آگوست کنت
• منشأ دین
• شهید مطهری
• پوزیتویست
• نظریه فطرت

عنوان مقاله [English]

Investigation and Criticism of the Positivist View of Auguste Comte about the Origin of Religion Based on the Fitrà Theory of Shahid Motahhari

نویسندگان [English]

• Abdullah Hosseini Eskandian ¹
• Ghorban-Ali Karimzadeh Gharamaleki ²

¹ Thelogy master student

² Associate of Tabriz University

چکیده [English]

One of the important issues that is raised today in the philosophy of religion and the new theology is the question of the origin of religion and how it came into existence. Religion is a phenomenon that mankind has been dealing with for a long time, and no era can be found in which religion does not exist. The origin of this important issue has always involved the minds of many sages and different views have been formed around this issue. Auguste Comte, the famous French sociologist, considers the origin of religion to be human ignorance and believes that the age of religion is over. On the other hand, Shahid Motahhari, who is one of the most prominent contemporary Islamic thinkers, has expressed detailed discussions about religion and its origin in his various works. Shahid Motahhari believes that the origin of religion is human nature, that man has a natural inclination towards religion and belief in the One God, and human factors cannot be the origin of religion. In this article, with the descriptive-analytical method, while explaining Comte's point of view, it is criticized based on Shahid Motahhari's Fitrà theory. Comte`s simplistic view of religion and reaching a paradox that he himself admitted to cannot be resolved with his evolutionary and functional equivalence theories and invalidates his view.

کلیدواژه‌ها [English]

• Religion
• Auguste Komte
• Origin of Religion
• Shahid Motahhari
• Positivist
• Fitrà Theory