نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

زیارت شامل سه رکن زائر، مزور و گرایش قلبی بوده که علاوه بر آنکه شخص زائر با مرتبه و جلالت اولیا الله آشنا می‌شود، اثرات غیرقابل‌انکاری در سازندگی روحی و معنوی وی دارد. بااین‌وجود اعتقاد سلفیه بر این است که زیارت صرفاً یعنی عبادتی برای قبور و ازاین‌جهت نسبت قبوریه را به شیعیان می‌دهند. از جمله رشیدرضا در تفسیر المنار خود که یکی از تفاسیر مهم اهل‌سنت است به بیان ادله قبوری بودن و نسبت شرک به شیعه می‌پردازد. وی که از اسلاف سلفی خود ابن‌تیمیه این مباحث را وام‌گرفته است، با ذکر آیاتی از قرآن به توضیح این ادله می‌پردازد. این مقاله که به شیوه توصیفی و تحلیلی نگاشته شده است به‌نقد و بررسی این ادله می‌پردازد. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که عدم فهم صحیح آیات، عدم توجه به سنت پیامبر و بزرگان از علما شیعه و اهل‌سنت و نیز مأنوس نبودن با شیعه برای فهم نیت و عملکرد عوام و خواص آنان باعث ایجاد این‌گونه شبهات شده و مفسر مدعی نواندیشی را دچار خلط مبحث کرده است.

کلیدواژه‌ها

قرآن کریم.
ابن ­تیمیه، احمد بن عبدالحلیم. (1407). اقتضاء الصراط المستقیم مخالفة أصحاب الجحیم. بیروت: دار­الکتب العلمیه.
ابن­ تیمیه، احمد بن عبدالحلیم. (1416). مجموع الفتاوی. المدینه­النبویه: مجمع الملک فهد.
ابن حنبل، احمد. (۱۴۲۰ق). مسند احمد بن حنبل. تحقیق شعیب الأرنؤوط وآخرون. الطبعه الثانیه. بیروت: مؤسسة الرساله.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر. (1978). البدایه و النهایه. بیروت: دارالفکر.
ابن فارس، أحمد بن فارس. (1404). معجم مقاییس اللغه. قم‏: مکتب الاعلام الاسلامی. ‏
ابن منظور، محمد بن مکرم.(1414). لسان العرب‏. بیروت: دار الفکر.
ابن هشام. (1355). السیرة النبویه. بیروت: دارالمعرف.
ابن ماجه، محمدبن یزید. (1419). سنن إبن ماجه. بیروت: دارالمعرفه.
البانی، محمد ناصرالدین. (۱۴۳۱). موسوعه الالبانی.صنعا: مرکز النعمان للبحوث و الدراسات الاسلامیه.
امین، محسن. (1345). دائره المعارف اسلامی شیعه. تهران: کتاب­فروشی اسماعیلیه.
افغانی، شمس­الدین بن محمّد. (1416). جهود علماء الحنفیه فی إبطال عقائد القبوریه. ریاض: دارالصمیعی.
الأندلسی، أبو حیان.(1420). البحر المحیط فی التفسیر. بیروت: دارالفکر.
ایجی، عبدالرحمن. (1424). جامع البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیه.
البخاری الجعفی، محمدبن اسماعیل. (1401). صحیح بخاری. استامبول: دارالفکر.
 البَلَاذُری، أحمد بن یحیی. (1394). جمل من أنساب الأشراف. بیروت: مؤسسة الأعلمی.
ترمذی، محمدبن عیسی. (1437). سنن الترمذی. دمشق: دار ابن کثیر.
جوادى آملى، عبدالله. (1380). معاد در قرآن، تفسیر موضوعى. ج 7. قم: نشر اسراء.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1407). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه. بیروت: دارالعلم.
الجزیری، عبدالرحمن. (1406). الفقه علی مذاهب اربعه. بیروت: نشر دار احیاء التراث­العربی.
حسینی زبیدی، محمد مرتضی‏. (1414). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر.
حصنی دمشقی، تقی­الدین. (1418). دفع الشبه عن الرسول و الرساله. قاهره: دار احیاء
راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412). مفردات ألفاظ القرآن. بیروت: دار­القلم.
رضا، محمد رشید. (1414). تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار. بیروت: دارالمعرفه.
ذهبی، محمّد بن احمد. (1405). سیر أعلام النبلاء. بیروت: مؤسسة الرساله.
حاکم نیشابوری، محمدبن عبدالله. (1420). مستدرک علی صحیحین. بیروت: لبنان.
السجستانی، سلیمان ابن الاشعث. (1410). سنن ابی داود. بیروت: دارالفکر.
سبحانی، جعفر. (1376). آئین وهابیت. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
سبحانی، جعفر. (1393). منشور عقاید امامیه. قم: موسسه امام صادق علیه­السلام.
شیخ صدوق. (1413). من لا یحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی‏.
طاهری خرم آبادی، سیدحسن. (1394). توحید و زیارت. قم: موسسه بوستان کتاب.
طباطبائی، سید محمد حسین. (1374). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
 (1371). انسان از آغاز تا انجام، ترجمه و تعلیق صادق لاریجانى. قم: انتشارات الزهراء.
طبرسی، احمد بن علی. (1403). الإحتجاج علی أهل اللجاج. مشهد: نشر مرتضی.
العاملی (الشهید الثانی)، زین الدین بن علی. (1413). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الاسلام. قم: مؤسسه المعارف­الاسلامیه.
عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه. (1415). تفسیر نور الثقلین. قم: انتشارات اسماعیلیان.
العزامی القضاعی، شیخ سلامه. (بی­تا). فرقان القرآن. بیروت: نشر دار احیاء التراث­العربی.
عسقلانی، ابن­حجر، (1420). فتح الباری فی شرح صحیح البخاری. ریاض: دار ابن­جوزی.
عینی، محمود بن احمد. (بی­تا). عمدة القاری شرح صحیح البخاری. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فراهیدی، خلیل بن أحمد. (1409). کتاب­العین. قم‏: نشر هجرت‏.
فیومی، أحمد بن محمد. (1414). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر. قم‏: موسسه دارالهجره.
فیروزآبادی شیرازی، محمدبن یعقوب. (بی­تا). القاموس المحیط. بیروت: دارالعلم.
قرطبی،ابن­رشد ابوالولید. (1425). بدایه­المجتهد و نهایه­المقتصد. قاهره: دارالحدیث.
قرشی بنایی، علی اکبر. (1412). قاموس قرآن.، تهران‏: دار­الکتب الاسلامیه.
کلینی، محمد بن یعقوب‏. (1429). کافی. قم: دارالحدیث.
مجلسی. (1403). بحار الأنوا. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مکی، ابن­حجر. (1421). الجوهر المنظم فی زیارت القبر الشریف النبوی المکرم. قاهره: مکتبه مدبولی.
محمود طهماز، عبد الحمید. (1394). بازنگری جدید فقه حنفی. ترجمه: سعدی بهبودی و مولوی بار محمد امراشستان، تربت جام: نشر شیخ­الاسلام.
مطهری، مرتضی. (1371). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا.
مصباح یزدى، محمدتقى. (1380). آموزش عقاید. تهران: چاپ و نشر بین­الملل سازمان تبلیغات اسلامى.
مکارم شیرازی، ناصر. (1427). استفتائات جدید. قم: انتشارات امیرالمومنین.
موسوی خمینی، روح­الله. (1376). تحریر­الوسیله. تهران: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
نراقی، احمد بن محمد. (1375). عوائد الایام. قم: بوستان کتاب.
نجفی، محمدحسن. (1365). جواهر­الکلام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.