Document Type : Specialized scientific article
Author
Assistant Professor at Islamic Azad University - Tehran South Branch, Tehran, Iran
Abstract
One of Shi'a's theological issues is the issue of Badaa, which is closely related to the divine Knowledge, due to misunderstanding of Sunni theologians, has become one of the major challenges between these two groups and in some cases leads to the attribution of immoral accusations to the Shiaa and even to the Imams (PBUH). Abdullah al-Jumaili, a Sunni religious theologian, who writes the book in the proof of the similarity of the Shiaa to Yahood, intends to accuse Shiaa the idea of declaring God's supremacy to science after ignorance and changing in vote and will and diminishing God’s statue. Reminding Shiite beliefs in the science of God’s Knowledge before the creation, use of Badaa in the most authentic Sunni books, Al-Jamili’s improper efforts in order to prove their hypothesis, views of contemporary Shi'i scholars regarding the meaning of the Shi'i masters of the term and the invalidity of al-Jamili's allegations clarify the necessity of this study. The author tries to provide a true and virtual concept of Badaa, listing al-Jami'ili allegations against the Shiites and reviewing the documents related to these allegations, giving proper answers to each of them Badaa, and reviewing the deficiencies in the documents
Keywords
قرآن کریم
ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن‌بن محمد. (۱۴۱۹ق.). تفسیر القرآن العظیم. محقق طیب اسعد محمد. ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز.
ابن‌اثیر، مبارک‌بن محمد. (۱۳۶۷ش.).النهایة فی غریب الحدیث و النظر. محقق محمد محمد طناحی و دیگران. قم: مؤسسة مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن‌حجر عسقلانی، احمدبن علی. (بی‌تا). فتح البلاری به شرح صحیح البخاری. بیروت: دارالمعرفة.
ابن‌قیم جوزی، محمدبن أبی‌بکربن أیوب. (۱۴۲۸ق.). الکافیه الشافیه فی الانتصار للفرقة الناجیه. تحقیق و تعلیق محمدبن‌عبدالرحمن العریفی و دیگران. مکة مکرمه: دار العالم الفوائد للنشر و التوزیع.
ابن‌منظور، محمدبن مکرم. (۱۹۹۷م.). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
الله‌نیا سماکوش، محمد. (۱۳۸۸ش.). «ارتباط بداء با اراده و علم الهی از جهت معناشناختی». فصلنامة دین و سیاست، شمارة 19ـ 20.
البخاری الجعفی، محمدبن اسماعیل ابوعبدالله. (۱۴۲۲ق.). الجامع المسند الصحیح المختصر من امور رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم و سننه و ایامه= صحیح البخاری. محقق محمد زهیربن ناصر الناصر. بیروت: دار طوق النجاة.
البخاری الجعفی، محمدبن‌اسماعیل ابوعبدالله. (۱۴۲۳ق.).صحیح البخاری. بیروت: دارابن‌کثیر.
بخاری، محمدبن اسماعیل. (بی‌تا). کتابخانه دیجیتال نور.
برنجکار، رضا و مکارمترجمان. «آموزة بداء و علم الهی». نشریةعلوم حدیث. سال هفدهم. شمارة ۱.
بغدادی، عبدالقاهربن طاهر. (۱۹۹۲م.). الملل و النحل. محقق نادر البیر نصری. بیروت: دارالمشرق.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (۱۴۰۸ق.). الفرق بین الفرق و بیان فرقة الناجیة منهم. بیروت: دارالجیل.
بلاغی، محمدجواد. (۱۴۲۴ق.). اربع رسائل. بیروت: مؤسسة اللعلمی للمطبوعات.
بهبهانی، عبدالکریم. (۱۳۹۲ش.). در مکتب اهل بیت، بداء در قرآن کریم. مترجم: گروه مترجمان. قم: مجمع جهانی اهل بیت.
پاشایی، وحید. (1391ش.). «پاسخ به شبهات ناصر القفاری دربارة بدا». سال سوم. شمارة دوم.
ترمذی، محمدبن عیسی. (بی‌تا). سنن الترمذی. ناشر: بی‌نا
جزایری، نعمةالله. (۱۴۲۹ق.). الانوار النعمانیه. ج ۱. بیروت: دارالقاری
الجمیلی، عبدالله. (بی‌تا). بذل المجهود فی اثبات مشابهة الرافضة للیهود. چ 2. مدینه منوره: مکتبة الغرباء الأثریه.
حاجی خلیفه، مصطفی‌بن عبدالله. (بی‌تا). کشف‌الظنون عن أسامی الکتب و الفنون. با مقدّمة شهاب‌الدین مرعشی. چ 1. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
حلّی، حسن‌بن یوسف. (۱۳۸۱ش.).ترتیب خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال. محقق آستان قدس رضوی. مشهد: آستان قدس رضوی.
خطاب السبکی، امین محمود. (۱۳۹۴ق.). المنهل العذب المورود شرح سنن ابی‌داوود. ج ۸ . چ 2. قاهره: مطبعة الاستقامه.
خویی، سید ابوالقاسم. (۱۴۳۰ق.). البیان فی تفسیر القرآن. قم: مؤسسة احیاء آثار الامام الخویی .
الرباعی، الحسن‌بن أحمد. (فتح الغفّار). الجامع لآحکام سنة نبینا المختار دار عالم الفوائد. مکه: دار عالم الفوائد.
سبحانی، جعفر. (بی‌تا). سلسلة المسائل العقایدیه. قم: مؤسسة امام صادق(ع).
سیوطی، عبدالرحمن بن‌ابی‌بکر. (۱۴۱۴ق.). تفسیر الدر المنثور فی تفسیر المأثور. بیروت: دارالفکر.
شهرستانی، محمدبن عبدالکریم. (۱۴۱۵ق.) الملل و النحل. محقق امیرعلی مهنا و دیگران. بیروت: دارالمعرفة.
صدر، رضا. (۱۳۷۸). دروغ. به اهتمام باقر خسروشاهی. ج ۱. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیه.
صدوق، محمدبن علی ابن‌بابویه. (۱۳۹۵ش.). کمال‌الدین و تمام النعمة. تصحیح و تعلیق علی‌اکبر غفاری. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۸۹ ش. الف.). التوحید. مترجم یعقوب جعفری. قم: نسیم کوثر.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۸۹ش. ب.). الاعتقادات. قم: ناشر و محقق مؤسسة الامام الهادی(ع).
طباطبایی، سید محمدحسین. (۱۳۹۱ق.). المیزان فی تفسیر القرآن. چ 2. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
الطبرانی، أبوالقاسم. (بی‌تا). المعجم الأوسط. تحقیق طارق بن عوض‌الله‌بن محمد، عبدالمحسن‌بن إبراهیم الحسینی. ج ۸. القاهرة: دار الحرمین.
طریحی، فخرالدین‌بن محمد. (۱۳۷۵). مجمع‌البحرین. محقق احمد حسینی اشکوری. تهران: مکتبة المرتضویه.
طوسی، محمدبن حسن. (۱۳۸۷ش.). الغیبة. مترجم مجتبی عزیزی. قم: مسجد مقدس جمکران.
فخر رازی. محمدبن عمر. (۱۴۰۵ق.). تلخیص المحصل. بیروت: دارالأضواء.
عطایی، محمدرضا. (۱۳۸۳ش.). «بداء در قرآن و حدیث». نشریة مشکوة. شمارة ۸۲.
علم‌الهدی (سید مرتضی)، علی‌بن حسین. (۱۴۰۵ق.).رسائل الشریف المرتضی. زیر نظر احمد حسینی اشکوری. قم: دارالقرآن‌کریم.
عیاشی، محمدبن مسعود. (۱۳۸۰ش.). تفسیر. مصحح هاشم رسولی. تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.
العینی، بدرالدین. عمدة القاری شرح صحیح بخاری. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. (سایت کتابخانة مدرسة فقاهت.)
فخر رازی، محمدبن عمر. (بی‌تا). المحصل. محقق حسین آتای. قاهره: مکتبة دارالتراث.
کرمی، مرعی‌بن یوسف. (۱۴۲۷ق.). فرائد فوائد الفکر فی الإمام المهدی المنتظر. محقق سامی غریری. قم: دارالکتاب الاسلامی.
کلینی، محمدبن یعقوب. (۱۳۸۷ش.). اصول کافی. محقق مهدی آیت‌اللهٔ. تهران: جهان‌آرا.
الکافی. (1384 و 1388ش.). حاشیه‌نویس ابوالحسن شعرانی. مصحح علی‌اکبر غفاری. تهران: مکتبة الاسلامیة للنشر و التوزیع.
گرامی، محمدعلی. (۱۳۷۶ش.). درس‌هایی از علوم قرآن. قم: أحسن الحدیث.
مامقانی، عبدالله. (۱۳۸۹ش.). تنقیح المقال فی علم الرجال. محقق محمدرضا مامقانی و دیگران. قم: مؤسسة آل‌البیت لإحیاء التراث.
مجلسی، محمدباقر بن‌محمدتقی. (بی‌تا). بحارالأنوار. مصحح محمدباقر محمودی و دیگران. محقق عبدالزهرا علوی.چ 2. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول. (1363ش.). مصحح هاشم رسولی و دیگران. مقدّمة مرتضی عسگری. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
محمدجعفری، رسول و وحید داوری چهارده. (1396ش.). «نظریة خواجه نصیرالدین طوسی در عقیده به بداء». آموزه‌های فلسفة اسلامی دانشگاه علوم اسلامی رضوی.شمارة ۲۱.
مظفر، محمدرضا. (۱۳۸۷ش.). عقاید الامامیه. مقدمة داوود حامد حفنی. قم: انصاریان.
معرفت، محمدهادی. (۱۳۹۱ش.). تلخیص التمهید. چ 2. قم: انتشارات ذوی‌القربی.
مفید، محمدبن محمد و دیگران. (۱۴۱۳ق.). اوائل المقالات. قم: المؤتمر العالمی لألفیة شیخ مفید.
ـــــــــــــــــــــــــــ. (۱۴۱۴ق.). سلسلة مؤلفات الشیخ المفید. محقق علی میرشریفی. بیروت: دارالمفید.
ـــــــــــــــــــــــــــ. (۱۳۶۳ش.). تصحیح الاعتقاد بصواب الانتقاد. مقدمة هبةالدین شهرستانی. قم: الشریف الرضی.
مکارم شیرازی، ناصر. (۱۳۸۰ش.). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
میرداماد، محمدباقربن محمد. (۱۳۷۴ش.). نبراس الضیاء و تسواء السواء فی شرح باب البداء و اثبات جدوی الدعاء. محقق حامد ناجی اصفهانی. قم: مؤسسة انتشارات هجرت.
نصیری، مهدی. (۱۳۸۵ش.). «بررسی مسئلة بداء در آرای کلامی شیعه». نشریة شیعه‌شناسی. شمارة ۱۴.
نعمانی، محمدبن ابراهیم. (۱۳۹۹ق.).الغیبة. مصحح علی‌اکبر غفاری. تهران: مکتبه الصدوق.
نوبختی، حسن‌بن موسی. (۱۳۵۳ش.).فرق‌الشیعة. مقدمة محمدجواد مشکور. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ.(۱۴۰۴ق.).فرق‌الشیعه. بیروت: دارالاضواء.
نوری، ابراهیم و حسین خاکپور. (۱۳۹۰). «مصداق‌شناسی بَداء در قرآن و روایات و عدم مغایرت آن با علم الهی». فصلنامةعلمی پژوهشی اندیشة نوین دینی. شمارة 27.
نوئی، ابراهیم. (۱۳۹۵ش.). «علّامه شعرانی و آموزة بداء». فصلنامة کلام اسلامی. شمارة ۱۰۰.
هیثمی، علی‌بن ابوبکر. (۱۴۰۸ق.). مجمع‌الزوائد و منبع‌الفوائد. بیروت: دار الکتب العلمیة.
سایت‌ها
- Portal.sra.ir تاریخ آخرین مراجعه: ۲۰/۷/۹۷
)