نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه قم

چکیده

از مباحث مهم امامت، علم و گسترۀ دانشی امام معصوم است. پژوهش‎حاضر، درصدد نقد و پاسخ به شبهاتی که به عنوان هم‌رتبگی علم امامان با علم الهی در کتاب قفاری طرح شده می‎باشد. وی تلاش کرده با دستیابی به برخی از ادلّه و شواهد مکتوب روایی، استمرار نزول وحی بر امامان دوازده‌گانه بنابر‌اعتقاد امامیه پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه وآله را اثبات کرده و در نهایت به این نتیجه برسد که علوم و شریعت‌شیعیان متفاوت با آن چیزی که در اصل شریعت نبوی بوده، است و به زعم خود خواسته با این روش موضوعه، هم‎ترازی علم امامان (علیهم‌السلام) را به مثابه علم الهی و متصل به علم ذاتی انگارد. او معتقد است تمام این معلومات به واسطه وسایلی که امامیه نام آن را «علم حادث و علم مستودع» گذارده‌برای امام ایجاد می‌گردد و تحقق آن علوم هم موقوف به خواست ائمه است. پس در نتیجه وحی برای ائمه تنها به خواست خداوند نبوده بلکه تابع خواست امام نیز است. اما شیعه معتقد است باتوجه به اینکه امامت مانند نبوت منصبی الهی است سایر‌ویژگی‎‎ها و شوون امام از جمله علم، عصمت و... نیز باید از جانب الهی تفویض گردد. بنابراین بدلیل رسالت طولانی‌تر از عمر‌شریف رسول خدا، نبود زمان کافی و زمینۀ مناسب، نبود انگیزه و یا مصلحت برای بیان تمام احکام، وقوع حوادث و اتفاقات جدید هر عصر، لزوم علم الهی امام ثابت‎می‎شود. این تحقیق، با روش اسنادی همراه با توصیف و تحلیل داده ‎ها در مصادر متقدم‌شیعی و اهل سنّت، با‌هدف شبهه زدایی‌از‌اتهام‌قفاری‌در‌مسئله‌علم‌امامان(علیهم‌السلام) انجام گرفته است.