ادلۀ حجیت اجماع در مسائل اعتقادی از دیدگاه متکلمان

سید مجتبی میردامادی؛ محمدعلی سوهانی

دوره 4، شماره 7 ، دی 1402، ، صفحه 249-282

https://doi.org/10.22054/jcst.2024.78154.1152

چکیده
  اجماع یکی از منابع دستیابی به احکام است که احیاناً در اعتقادات نیز می‌تواند منبع باشد. در کتاب‌های کلامی دانشمندان اسلامی، شیعه و یا سنی، برای اثبات بعضی از آموزه‌های اعتقادی، از دلیل اجماع استفاده شده است، حال باید دید که آیا این اجماعات حجیت دارد؟ و ملاک اعتبار و محدوده حجیت آن کدام است؟این تحقیق متکفل بررسی پاسخ سؤالات فوق از ...  بیشتر

بازنگاهی به تفویض معتزله از منظر متکلمان امامیه و اشاعره

احمدرضا کفراشی

دوره 4، شماره 6 ، فروردین 1402، ، صفحه 29-50

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.71050.1100

چکیده
  میزان تأثیر و دخالت انسان در افعال صادره از او، یکی از مباحث مهمی است که همواره در طول تاریخ کلام اسلامی مورد توجه اندیشمندان فرقه‌های مختلف کلامی اسلامی قرار گرفته‌است. بر این اساس، نظریه‌های جبر‌گرایی، نظریة کسب، تفویض و امرٌ بین‌الأمرین مطرح شده‌است. برخی که از علوم الهی ائمه(ع) برخوردار نبوده‌اند، به سبب دفاع از اختیار و آزادی ...  بیشتر

نقد و بررسی تطبیقی صفات الهی از دیدگاه ماتریدیه و معتزله (با تأکید بر صفات خبری و مسئلۀ رؤیت)

سمیه خلیلی آشتیانی

دوره 3، شماره 5 ، مهر 1401، ، صفحه 35-60

https://doi.org/10.22054/jcst.2023.71029.1098

چکیده
  یکی از مباحث مهم کلامی در میان فرق اسلامی از آغاز شکل‌گیری علم کلام تا به امروز که محل بحث و مناقشات بسیار بوده است، صفات الهی است؛ در این میان ماتریدیه در قرن چهارم هجری که به نظر می رسد با داعیۀ اتخاذ روشی میانه از معتزله و اشاعره توسط ابومنصور ماتریدی شکل می‌گیرد، در مباحث وجود شناختی صفات الهی برخلاف معتزله قائل به صفات زاید بر ...  بیشتر

مطالعة تطبیقی اقوال شیعۀ امامیه و معتزلۀ بصره در «وجوب قبول توبه» بر خداوند

زهره اخوان مقدم؛ شهلا حقی

دوره 3، شماره 4 ، فروردین 1401، ، صفحه 7-44

https://doi.org/10.22054/jcst.2021.60113.1056

چکیده
  یکی از معارف مهم و پربسامد قرآنی موضوع توبه است. توبه یا بازگشت، هم به خدا و هم به بنده نسبت داده می‌شود. در مباحث کلامی فرق، اگرچه در برخی مباحث بین شیعه و معتزله اتفاق نظر وجود دارد، اما در مسئلة قبول توبه، چنین نیست. معتزله بصره قائل است که قبول توبه برخداوند واجب عقلی است، و اگر قبول نکند فعل قبیح انجام داده، در حالی که اشاعره و شیعۀ ...  بیشتر

تحلیل مواجهه انتقادی آیت‌الله سبحانی با روش تأویل معتزله

ابوذر رجبی

دوره 1، شماره 2 ، مهر 1398، ، صفحه 255-281

https://doi.org/10.22054/jcst.2020.53572.1037

چکیده
  از روش‌های مطرح در فهم قرآن، روش تأویل است. اگرچه هم در رهیافت سمانتیکی و هم در رهیافت هرمنوتیکی از این روش استفاده می‌شود، ‌اما تفاوت‌های جدی میان این دو وجود دارد. متفکران و مفسران اسلامی که از رهیافت سمانتکی تبعیت می‌کنند، خود مواجهه یکسانی با روش تأویل ندارند. عده‌ای به نفی کلی آن و دسته‌ای به پذیرش حداکثری این روش نظر دارند. ...  بیشتر

غایتمندی افعال الهی از دیدگاه متکلمان اسلامی

احمد شجاعی

دوره 1، شماره 1 ، تیر 1398، ، صفحه 231-207

https://doi.org/10.22054/jcst.2019.43046.1018

چکیده
  بحث از غایت‌شناسی، به‌ویژه مسئلة غایتمندی افعال الهی، از مباحث مهم در حوزة معارف دینی، مخصوصاً در علم کلام است. برای هر ذهن فعال و کنجکاوی، این مسئله مطرح است که آیا افعال الهی معلل به غرض و غایت است یا نه، به‌خصوص در حوزة آفرینش ـ که مهم‌ترین فعل الهی استـ  آیا می‌توان برای آفرینش الهی غرضی ترسیم کرد؟ و اگر پاسخ مثبت است، آن غرض ...  بیشتر