قاسم بستانی؛ آمنه امیدی؛ حمزه عبیدی نیسی
چکیده
یک مطالعة تطبیقی و اجمالی از تاریخ، گزارشات تاریخی، حدیثی و رجالی که واژة شیعه در آن‌ها به‌کار رفته است، بیانگر تحول و تطورات معنایی در مفهوم شیعه در طول قرون متمادی است. شناخت این تطورات و تحولات در حوزة معنایی این کلمه، می‌تواند ارتباط مفهوم این واژه با گفتمان‌های علمی هر عصر را نشان دهد؛ به‌عنوان مثال، در کتب اهل سنّت با واژه‌هایی ...
بیشتر
یک مطالعة تطبیقی و اجمالی از تاریخ، گزارشات تاریخی، حدیثی و رجالی که واژة شیعه در آن‌ها به‌کار رفته است، بیانگر تحول و تطورات معنایی در مفهوم شیعه در طول قرون متمادی است. شناخت این تطورات و تحولات در حوزة معنایی این کلمه، می‌تواند ارتباط مفهوم این واژه با گفتمان‌های علمی هر عصر را نشان دهد؛ به‌عنوان مثال، در کتب اهل سنّت با واژه‌هایی نظیر شیعه، تشیع، و... مواجه هستیم؛ در نگاه ابتدایی و ظاهری، این نتیجه حاصل می‌شود که راویان شیعی در کتب اهل سنّت به‌طور وفور و گسترده مورد نظر بوده‌اند اما با بررسی هریک، به این مهم دست می‌یابیم که واژة شیعه، منحصر در امامیّه نبوده و معنایی عام داشته است و عوامل متعددی موجب انتساب یک راوی به تشیع بوده است؛ بنابراین پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی، به‌منظور بررسی تغییرات معنایی کلمةشیعه با رویکرد تاریخ‌انگاره می‌پردازد؛ نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که واژة شیعه در طول تاریخ سیری پویا داشته و در طول زمان و تحولات تاریخی توسعه و تضییق داشته است و یا به عبارتی دیگر، این واژه در تحولات خود با اندیشة جامعه هماهنگ بوده است؛ از این‌رو، با بررسی این واژه به‌لحاظ لغوی و اصطلاحی و تحلیل آن در مقایسه با واژگان مترادف به‌معنای دقیق‌تر و جامع‌تری از این واژه دست می‌یابیم.
